2000'LI YILLARA DOGRU TÜRKIYE'NIN ÖNDE GELEN SORUNLARINA YAKLASIMLAR:
29-ENFLASYON
ARASTIRMA RAPORU BASIN ÖZETI
Araştırma Raporu
Ekonomik gelismenin ve refahin önündeki en önemli engellerden olan enflasyon, her ülkenin kalkinma programlarinda ve istikrar paketlerinde öncelikle asilmasi öngörülen sorunlardan biridir. Özellikle Türkiye gibi gelismekte olan ülkelerde gerek ekonomik ve sosyal yapidan dogan nedenlerden, gerekse ekonominin disa bagimliligindan kaynaklanan kronik enflasyon, saglikli ve üretken bir ekonomiye sahip olunmasinin önündeki en önemli engel olarak ortaya çikmaktadir.
Günümüzde uzun yillar verilen mücadeleler ve yeni yaklasimlar sonucu enflasyon, gelismis ülkelerin yanisira bir çok gelismekte olan ülkenin de gündeminden çikmis durumdadir. 2000'li yillarin esiginde saglikli kalkinmanin ve hakça gelir dagilimi paylasiminin önündeki en önemli engel olan enflasyon konusunda saglanan bu basari önemli bir kazanim olmaktadir. Ancak dünya ekonomisinde yasanan yapisal degisime uyum saglayan bir çok gelismekte olan ülke enflasyonla mücadelede basari saglarken, Türkiye'nin bu sorunu asma becerisini gösterememesi dikkat çekicidir. Dünya ekonomisiyle uyumu ve Avrupa Birligi üyeligini hedeflemis olan Türkiye'nin enflasyon sorununu asmada daha kararli olmasi ve gerekli yapisal reformlari gerçeklestirmesinin ivedi ve kaçinilmaz oldugu açiktir.
Gerçekçilik: Enflasyonun büyümeye ve sürdürülebilir kalkinmaya engel olmayacak düzeylere indirilebilmesi ancak orta ve uzun vadeli gerçekçi politikalarla; uygulayicilarin yetkinligi, kararliligiyla olasidir.
Toplumsal Bilinçlenme ve Psikolojik Mücadele: 1980'li yillarla birlikte yaygin kabul görmeye baslayan, ekonomik büyüme için enflasyonun katlanilmasi gereken bir olgu oldugu düsüncesi, enflasyon karsisinda yenilginin bastan kabullenilmesi ve enflasyonun kendi kendini besler hale gelmesi sonucunu beraberinde getirmistir. Enflasyonla yapilacak antipopülist ve gerçekçi bir mücadelenin olumsuz yan etkileri, toplumun bilinçlendirilmesiyle olusacak ve tüm kesimlerince benimsenecek bir uzlasmaya dayali olarak, adil biçimde gögüslenmelidir.
Döviz Kuru: Enflasyonla mücadele sirasinda üzerinde durulmasi gereken önemli konulardan biri, Türk Lirasi'nin diger para birimleri karsisindaki konumudur. 1981 sonrasi yürürlüge giren esnek kur uygulamasinin, pratikte Türk parasina her gün devalüasyon yapilmasi sonucunu dogurmasi nedeniyle enflasyonun kroniklesmesindeki baslica etkenlerden biri oldugunu söylemek olasidir.
KAMU AÇIKLARI
Türkiye'de uzun yillardir kamu gelirlerinin kamu harcamalarini karsilayacak düzeye çikarilamamasi nedeniyle devam eden kamu açiklari enflasyonun en önemli sebeplerinden biri olarak ortaya çikmaktadir. Kamu açiklarinin para basma, iç ve dis borçlanma yöntemlerine basvurularak karsilanmasi sadece günü kurtarmakta, bu yöntemlerin olumsuz etkileri uzun vadede kendini daha agir sekilde hissettirmektedir.
Vergi Politikasi: Günümüze degin vergi gelirlerini artirmaya yönelik olarak yürütülen iyi niyetli çabalar sorunun çözümünü yeterince saglayamamistir. Bunun temel nedeni, sistemi iyilestirme çabalarinin daha çok mevzuata yönelik olmasidir. Vergi gelirlerinin artirilabilmesi için sistem bir bütün olarak ele alinmalidir. Vergi bilincini gelistirmeye yönelik çabalar belirli bir plan çerçevesinde esanli olarak baslatilarak uygulamaya konmalidir.
Bütçe Politikasi: Kaynaklarin dagiliminin düzenlenmesi de reform niteliginde gelismelere gereksinim duyulan biri konudur. Bütçe olusturulurken; dolasima çikacak paranin, enflasyonla mücadele programinda belirlenen büyümeye ve hedeflenen enflasyona göre sinirlandirilmasi gerekmektedir. Bütçenin denkliginin saglanabilmesi için özellikle ilk dönemlerde (temel harcamalara dokunmaksizin) harcamalarda kisitlamalara gidilmesi de zorunludur.
Özellestirme: Basarili bir özellestirme uygulamasi için siyasi iradenin kararliligi yaninda kamuoyunun destegini saglamak, yasal çerçeveyi olusturan ve özellestirmeyi yürüten özel bir kurum olusturmak gerekmektedir. Basarili uygulamalarin diger önemli bir ortak özelligi ise, özellestirmenin amaç degil, ekonomik programin bir parçasi olarak ele alinmasidir. Türkiye'deki özellestirme çabalarina bakildiginda ise, belirtilen özelliklerin büyük bir bölümünün varligindan söz etmek olasi degildir.
Demografik Faktörler: Türkiye'de yillardir süregelen hizli nüfus artisini ekonomik istikrarsizligin ve enflasyonun önemli nedenleri arasinda göstermek olasidir. Hizli nüfus artisi özellikle kamu yatirimlarinin üretimi artirmaya yönelik alanlardan, artan nüfusun temel ihtiyaçlarini (saglik, egitim vb.) karsilamaya yönelik alanlara kaymasina neden olmaktadir. Kamu harcamalarinin ve dolayisiyla açiklarinin artisi da enflasyon rakamlarini tirmandiran bir olgudur. Nüfus planlamasinin etkin bir biçimde uygulanmaya baslanmasi, atilacak uzun vadeli adimlardan biridir.
Güneydogu Anadolu Sorunu: Bölgede mevcut huzursuzluklarin ve iç güvenligi tehdit eden unsurlarin ortadan kaldirilmasinin, Türkiye ekonomisi kaynaklarinin daha verimli kullanilmasini saglayacak bir gelisme olacagi açiktir. Söz konusu gelisme kamu harcama gereksinimini azaltacagi gibi enflasyonla mücadelede önemli kazanimlar saglayacak niteliktedir.
 
Elegans'a mail
|
