 |
MedyaTEXT A.Ş.'nin Sahibi |
Türkiye Bilişim Vakfı Internet büyük ödülü ve PC World dergisi büyük ödülünü kazanan,Türkiye nin en büyük Internet Web şirketi Medyatext AŞ'nin sahibi Naci BALTACI sorularımızı yanıtladı:
Dünyadaki bilinen anlamına göre hayır. Çünkü Türkiye'de internet maalesef hala dogru algılanamamanın ya da doğru anlatılamamaniı zorluklarını yaşıyor. Internet web sitesi kavramı ile internete baglanmak yani kullanici olmak kavramının farklı seyler olduğu bizde daha yeni algılanmaya başladı.Hal böyle olunca web dünyasının bir mecra olarak kabul edildiği ve yaygın olarak uygulandıgını söylemek gerçekçi olmaz.
Bu bilgisayar korkusundan başlayan bir süreç bence.Ve son noktada internet kültürünün olmaması, bu konudaki bilgi eksikliğidir. Internet servis sağlayıcılığı için yaklaşık 70 firma faaliyete geçti. Ancak baktığınızda sadece birkaçı reklam yapıyor, faaliyetlerini anlatıyor. Internet konusunda müşteriye ulaşmak ve pazarı olgunlaştırmak için tek yol reklam yapmak. Yapılan bu reklamlar en azından tüketicinin soru sormasını teşvik ediyor ki bu da kafasına takılan temel soruların yanıtını almasını sağlıyor. Internet servis hizmeti verecek yani kişileri internet kullanıcısı yapacak firmaların bu gerçeği görüp pazarı oluşturmaları, olgunlaştırmaları şart. Aksi takdirde şu an yaşanan ana teknik yetersizlikler bir yana internet kullanıcı sayısının azlığı birçok kurumu zor duruma düşürebilecektir. Zaten şu ana kadar birçok firma kapanmak ya da el değiştirmek zorunda kalmıştır. Internet pazarında eğer pazar bilinçlendirilmez, bilgilendirilmezse hemen ve çok para kazanmak biraz zor görünüyor.
Kesinlikle. 70 milyonluk bir ülkede 10 bilemediniz 20 bin internet kullanıcısı var. Bu konuda gerçekçi olmak gerek. Dial-up kullanıcı sayısı kişi/müşteri olarak ancak bu kadardır.Bu rakamın içinden sektörle ilgili kullanıcıları da çıkardığınızda ortaya çıkan tablo çok vahimdir.
3 yıl önce biz internet konusundaki çalışmamıza başlarken dünyadaki temayülü göz önüne alarak internetin ya da bilgisayarın her alanında degil, ihtisaslaşarak sadece bir dalında hizmet verme kararı aldık. Bugün gelinen aşamada bu kararımızın son derece doğru olduğu dünyadaki kesin hatlarla belirlenen ihtisaslaşmayla ortaya çıkmıştır. Türkiye bu konuda da son derece arabesk. Bir kurum düşünün ki bilgisayar disket modem satıyor, dial-up hizmeti veriyor ve yanında da web servisi sunuyor. Internette web sitesini açarak internetin bu inanılmaz reklam ve daha da ilerisi interaktif satış pazarlama olanaklarından yararlanan firma sayısı çok çok az. Web konusunda da gerçekçi olmak gerekirse Türkiye web konusunda olması gereken yerden çok uzaktır.Medyatext, Türkiye internet web pazarının yaklaşık %60'ına sahip. Bizim yaptırdığımız araştırmalar sonucu ortaya çok ilginç sonuçlar çıkıyor. Bunların başında firmalar kesinlikle internet web sitelerinin oluşturulmalarının gerekliliğine inanıyorlar fakat bu konuda ne yapacaklarını, nerden başlayacaklarını bilmiyorlar. Reklam ajanslarından bu konuda hiçbir yardım alamıyorlar çünkü reklam ajansı da en az müşterisi kadar bu konuda bilgisiz. Web sitesini oluşturmaya karar veren bir müşterinin başlangıcından sitenin açılışina kadar geçen süre ortalama 4 ay. Bizim bir müşterimiz tam 1,5 yılda sitesini tamamladı ve kullanıma açtı. Bu gecikmenin nedenini web sitesinin içeriğinin ne olacağı, kullanılacak görsel malzemenin kararının verilmesi, mesajlarin ve genelde içerik conseptinin yaratılması oluşturuyor. Yine araştırmalarımızda ortaya çıkan sonuç internet web sitesinin ve internet kullanıcısı olmanın çok pahalı bir iş olarak görülmesi. Bu da kesinlikle yanlış bir kanı.
Internette para kazanmanın ana 3 yolu var. Web sitenizde ürün ya da hizmetlerinizi satmak, abone yöntemiyle bilgi satmak ve web sitenize reklam almaktır. 1997 yılında internet üzerinden 1 milyar dolar ticaret yapılması öngörülüyor. 2000 yılda ise bu rakamın 10 milyar dolar seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor. Son günlerde özellikle Amerika'da internet üzerinden yapılan ticaretin daha pratikleştirilmesi ve ülkeler arası vergi düzenlemelerinin internet için tekrar düzenlenmesi konusunda çok ciddi çalışmalar yapılmakta. Bill Gates'in de söyledigi gibi internette hiçbir şirket küçük degildir. Web dünyasında bir holdingle bir kişi ticari olarak aynı şartlara sahiptir, aynı hedef kitleye aynı olanaklarla seslenip ürün ya da hizmetlerini satabilirler. Sonuçta görüldüğü gibi bir kurum internet dünyasındaki bu ticari olanaklardan yararlanmak için mutlaka internet web dünyasında yer almak zorundadır.
En ideali kurumun ya da kişinin aynı zamanda internet kullanıcısı da olmasıdır. Ancak ülkemizdeki malum sorunlar kişilerin internet kullanıcısi olmalarını sürekli erteletmektedir. Biz en son Finansal Forum Gazetesi abonelerine yaptığımız kampanyada bunu yaşadık. Firmanın bilgisayarı yok, olsa bile internet baglantısı için modem almalı, modelini yükseltmeli yani ek masraflar yapmas gerekiyor.Telefon gideri, dial-up saat ücreti firmanın yüklenmek istemedigi giderler. Ancak web sitesini de oluşturmak istiyor. Bizde bu yönde bir duyuru yaptık ve inanılmaz ilgi oldu. Firmanın internet sitesi var ama kullanıcı degil. E-Mail ile o firmaya ulaşılmak istendiğinde ne olacak. Bunu ilkel ama geçerli bir yolla çözüyoruz.Firmaya gelen e-mailler faksla firmaya ulaştırılıyor ve iletişim sağlanıyor. Hem unutmamak gerekir ki web sitesinde kurum, telefon, faks ve adreslerini de yayınladığı için ilgilenen bir başka kurum bu yolla da iletisim kurabiliyor Yani internet kullanıcısı olmamak, web sitesini açarak ticari olanakları yaşamaya bir engel degildir. Bir şirket internete bağlanmadan yani internet kullanıcısı olmadan internet web dünyasını oluşturarak internet reklam olanaklarını ve yine internetin ticari olanaklarını yaşamaya, ürün ve hizmetlerini tanıtmaya, satmaya başlayabilir.
Tabiki evet. Internet web sayfasına reklam almak ve reklam vermenin belli ticari gerekleri var.Bugün dünyada her ay 60 binin üzerinde ticari web sitesi açılıyor. Toplam ticari web sitesinin de 500 bin civarinda olduğu tahmin ediliyor. Internet web sitesini açtıktan sonra en önemli sorun internet kullanıcılarının "sizin sitenizi ziyaret etmelerini sağlamaktır.Yani internette dükkan açtık ta gelen giden yok. Bunun yolu sitenize ziyaretçi yani mesajınızı, ürün ya da hizmetinizi alacak müşteri bulmaktır.
Firma önce web sitesini oluşturmalı ve alan adı dediğimiz internet adresini kendi firma adresi olarak kayıt ettirmelidir.Yani milliyet gazetesi internet web adresi http://www.milliyet com.tr, medyatext'in http://www.medyatext.com.tr'dir. internette de kurumun kendi adıyla anılması ve aranması en doğal olanıdır. Diyelim ki Milliyet ismini sizden önce başkası aldı. Bu durumda ya çok yüksek ücret ödeyerek bu ismi geri alırsınız ya da kendinize ana ismi çağrıştıracak bir ikinci isim bulursunuz ki bu son derece sakıncalıdır.100 dolar ödeyip kendi adınızı almamakla markanıza ya da kurumunuza yakın gelecekte zarar vermiş olursunuz. Unutmamak gerekir ki firma, önce ismini alıp daha sonra da web sitesini oluşturabilir. Böylece olası zararlardan şirketinizi ve markanızı korumuş olursunuz.
Diger bir aşama internet web adresinin başta kurum basılı malzemeleri olmak üzere basın reklamlarında sürekli yayınlanmasıdır. Unutmamak gerekir ki bu adres, kurumun telefon numarasından farksızdır. Internet üzerinden kuruma ulaşmanın tek yolu bu adrestir. Bu nedenle kartvizitlerde, broşür ve tanıtım dosyalarında, basın ilanlarının altında ve hatta tv reklamlarında mutlaka kullanılmalıdır. Internet üzerindeki web sitenize müşteri çekmenin en etkin yolu ise çok ziyaretçi gelen sitelere reklam vermektir.Yine Milliyet örneginden gidecek olursak bir tekstil firması Milliyet' in internet web sitesinde belirlenen ilan yerine reklam girdiğinde Milliyet okumak için dünyanin her yerinden gelen binlerce internet kullanıcısı kurumun reklam linkini görür.Burada reklam 2 türlü olabilir. İlkinde sadece kurum adı ve sloganı yazabilir. İkinci ve en çok uygulanan yöntem ise kurumun reklamının üzerine maus ile gidilip tıklandığında reklam veren kurumun internet web sitesine link edilir, yani o siteye erişilir. Tabi internete reklam giren firmanın internet web sitesinin olması önkoşul degil ama amaca ulaşılması için web sitesinin olması gerekmekte.
Dünyada internet web sayfalarına reklam alma-verme pazarı 1997 yılı için yaklaşik 500 milyon dolar civarında olacağı öngörülüyor. Bu rakamın 2000 yılında 5 milyar doları bulacağı yine uzmanlar tarafından tahmin ediliyor. Dünyada özellikle Amerika' da kullanıcı sayısı ve web sitesi sayısının çokluğu, web sitesine ziyaretçi bulma sorunu ile kurumları karşı karşıya getirmiş bulunmakta. Dünyada artık kurumlar reklam ajanslarına internet web sitesi içerik conseptleri hazırlatmakta ve yıllık reklam harcamaları içine internet reklam harcaması kalemini de koyarak bütçelerini bu sekilde yapmaktalar. Reklam ajansı kurumun kurum kimliğine, ürün ya da hizmetin sunumuna kadar belirlenen conseptlere uygun bir çalışmayı internet web şirketlerine hazırlatıyorlar. Tıpkı bir reklam filmi ya da kurum tanıtım filmi gibi özen ve ticari faktörler gözetilerek yapılan bu çalışma son aşamada müşterinin onayına sunularak nihai halini alıyor. Internet web sitesinin oluşumundan sonra, ilgili hedef kitlenin en çok ziyaret ettigi web siteleri saptanarak buralara reklam verilerek, hedef kitle web sitesine çekilmeye çalışılıyor. Reklam ajansları yıllık bütçelemelerine web site giderleri ve internet reklam giderlerini de koymaktalar. Sonuç olarak bilinçli bir çalışma internet ekonomisi ya da siber ekonomi denen kavramı kurumun kullanmasını sağlıyor. Burada önemli olan bir diğer nokta internet web sitesinin bir medya olarak diger medyalardan üstün yönleridir. Düsünün, günün 24 saati yılın 365 günü açık bir ofisiniz var ve dünyanın her yerinden her an müşteri kabul ediyorsunuz. Artık tartışmasız bir medya olarak kabul edilen internet web dünyası kurumun yıllık kartvizit giderinden daha az bir maliyetle inanılmaz yararlar sunuyor.
Bu hiç değerlendirilmiyor, çünkü bilinen anlamında internet stratejisini oluşturan gerçek kurum sayısı bir elin parmakları kadar. Birçok holding var ki internet web sitesini oluşturmamış.Burada gerçekçi olmak gerekirse reklam ajansları bu konuda müşterilerinden geri kalmış durumdalar. Bugün gerçekten islevsel internet web sitesi olan reklam ajansı sayısı belki birkaç tanedir.Yani önce reklam ajans bu konuda geri, web sitesini oluşturmamış. Tabiki web sitesi olmayan bir ajanstan internet stratejisi, web site konsepti oluşturulmasını istemek çok komik olur. Biz bu konuda "Marketing Türkiye" dergisi ile internet üzerinde "TRARO" Türkiye Reklam Ajanslari Rehberi-Online diye bir proje başlattık. Reklam ajansının web dünyasında yerini almasını sağlayacak bu çalışma için bir ajansa yıllık maliyeti sadece 20 milyon lira idi. Yüzlerce reklam ajansi ile yüzyüze görüşüldü ve bir reklam ajansı bile bu çalışmaya katılarak internet web dünyasında yerini almadı. Reklam ajansları internet web sitesini bir medya olarak kabul etmemeye devam ettiklerinde korkarım müşterileri bu konuda başka çözüm yolları aramaya başlayacaklardır. Bu durum maalesef tam hizmet ajansı olarak da adlandırılan büyük ajanslar için de geçerli. Interneti yok sayamazsınız. Reklam ajansları gerek görmedikleri halde internet web sitelerini oluşturmak için bize gelen müsteri sayısı oldukça fazla. Yani ajansın yapması gerekeni de biz yapıyoruz. Consept oluşturuyoruz, kurum kimliğini internet ortamına taşımak için uğraşıyoruz. Türk reklamcıları bir an önce kendi internet web sitelerini oluşturup bu dünyada yer almak zorundalar. Bir ajans müşterisine "biz tv izlemeyiz, yararı da yoktur, o nedenle tv reklamcılıgına inanmıyoruz, bu konuda bir fikrimiz de yok diyebilir mi?"
Evet. Zaten bu aşamadan sonra internetin ticari olanaklarını yaşamak için bilinen biraz önce bahsettiğimiz aşamalara otomatik olarak geçilecektir. Türkiye'de bu konuda kayda değer bir pazarın olduğunu söylemek mümkün değil. Medyatext ve birkaç site ki bunlar medya kurumları web sitelerine çok ziyaretçi geldigi için ilan alabiliyorlar. Buradaki fiyatlar haftalık bazda ve birkaç yüz dolar gibi komik rakamlar. Yani internet web sitesinin oluşmasından başlayan zincir aşamalarıyla gerçekleştiğinde, Türkiye'de kullanıcı sayısı arttığında böyle bir pazardan söz edilebilir.Bu da maalesef bu gidişle birkaç yıldan önce olmayacaktır.
Konuşmanın başında internette kesin bir uzmanlaşmanın var olduğundan söz ettik. Türkiye'de internet web hizmetini 3 grup firma sağlıyor. Bunlardan ilki bilgisayar, modem, disket satıp, yani ne iş olsa yapıp internet servis hizmeti de veren kurumlar yan iş olarak web hizmeti de veriyorlar. ikinci grup birkaç html sayfası yapan kişi bir araya gelip home ofislerde, ya da emlak ofislerinde biz de bu işi yapıyoruz diyorlar. Çünkü grup olanlarsa sadece bu işi, yani internet web hizmeti veren kurumlar. Maalesef kurum olarak bu işi yapan Türkiye'de sadece Medyatext var. Keske onlarca firma olsa, rekabet olsa ve sonucunda bir pazar ya da pasta oluşturulsa. Internet web sitesini oluşturmak isteyen bir firma, iş yapacağı firmanın referans listesini iyi incelemeli, bu kurumun kimlere hizmet verdigine bakmalıdır. Internet web sitesini yapmaya talip firma gazetede, radyoda ve televizyonda reklam yapıyor mu, her işi yapan bir kurum ona vakit ayırır mı, internet web hizmeti konusunda ne kadar süredir hizmet veriyorlar. Bu soruların yanıtları mutlaka alınmalıdır. Anadolu' da bir söz vardır "Kasaplar kasap çarşısında dükkan açmak zorundadırlar". Dolayısıyla nerede kendi sektörü ve yan sektörlerle ilgili firma internet web sitesi açmışsa oradan bu hizmeti almak, hedef kitleye ulaşmayı kolaylaştıran en önemli unsurdur. Birkaç firmaya internet web hizmeti veren bir kurumdan web hizmeti almak, kenar semtte bir mahalle pasajinda dükkan kiralamaksa, yüzlerce firmaya internet web hizmeti veren bir kurumdan internet web hizmeti almak her sektörden yüzlerce firmanin içinde bulundugu bir mega iş merkezinde süperlüx bir ofis katı kiralamakla eşdeğerdir. Ve maliyet olarak tabi ki daha ucuza.. Yani internet web sitesini açmak tabi ki önemlidir ve gereklidir, ancak doğru yerde ve doğru firmadan bu hizmeti almak çok daha önemlidir.
Internette isim hırsızlığı adından da anlaşılacağı gibi bir hırsızlık. Bilindigi gibi internet ismi yani internet web adresleri 2 şekildedir. Bunlardan ilki bu hizmeti aldığınız web sunucusunun isminin altında ( http://www.medyatext.com/elegans) şeklindedir. Digeri ise tamamen kendi kurum jenerik ismi ya da markanızdan olusur. ( http://www.elegans.com.tr ) Türkiye'de kurumlar internet web sitelerini açmaktan imtina ederlerken bu işin ticaretini yapan bazı uyanıklar sizden önce bu ismi almaktalar. Siz birgün kendi isminizle internet web sitenizi açmak istediğinizde görüyorsunuz ki bu isim alınmış. O zaman ya bu kişilere gidip ismi geri satın almalısınız ya da baska bir isimle sitenizi açmalısınız. İsmi çalınan kurumun ismini geri alması 10.000 $' dan başlayıp 500.000$' a kadar çıkabilmektedir. Oysa bir isim almanın bedeli sadece 100$' dir. Internet isimleri çalınan firmalara buradan bir çağrı yapmak istiyorum. Bizim elimizde ismi çalınan bütün Türk şirketlerinin isimleri mevcuttur. İsminin çalınıp çalınmadığını merak edenler bizi rahatlıkla arayabilirler. Eger isimleri çalınmışsa biz onların bu sorununu yine 100$ karşılığı isimlerini geri alarak çözmekteyiz.
Domain name ya da alan adı dediğimiz, marka ya da firmalarının isimlerinin alınmasi sadece 100 dolardir.Bunun dışında web sitesinde yapmak istediklerine göre değişen fiyat ve maliyetler sözkonusudur. Maalesef Türkiye'de bu konuda da bir tutarlılık yok. Bizim uyguladığımız bir yıllık internet web hizmeti bedeli 25 milyon TL'den başlamaktadır. Internet web hizmeti ve pazarlaması konusunda daha önce Cine5 aboneligi promosyonu uygulamamıza, yeni dönemde cep telefonu ve 37 ekran tv promosyon kampanyasını da ekleyerek devam etmekteyiz. Sonuçta görüldügü gibi internet web dünyasının reklam olanaklarından yararlanmak ve cirolara bunu yansıtmak aslında bu kadar minik bütçelerle mümkün olabiliyor. Sonuçta Türk firmaları internet web sitelerini olusturmak zorundadırlar.Bu kurumlarına minik bir bütçe ile yarar/gelir sağlayan vazgeçilemez, inkar edilemez ve ertelenemez bir gerçektir.Hangi kurum Yeni Zellanda'dan sipariş almak ve satış yapmak istemez ki. Bir kurum Internet web sitesini oluşturmayarak, internet reklamcılığını görmezden gelerek ve siber ekonomiyi yok sayarak ancak zaman ve para kaybedilir.
We interviewed Naci BALTACI, the winner of the Turkish Informatics Foundation and PC World awards and the owner of Turkey's largest web company Medyatext Inc.:
No, not in the real sense. Internet is still largely misunderstood in Turkeyi there is a serious lack of information. There are around 70 Internet server companies in Turkey but only a few of them advertise to tell the pubic about their activities. Advertising is crucial to expand and inform the market.
Absolutely. There are only 10 or 20 thousand Internet users in Turkey which has a population of 70 million.
We have specialised in Internet sites since our establishment three years ago. We currently have 60 per cent of the Turkish web market. Many companies wish to open up a web site, but are not sure about how they would like to design it. There is also a wide misconception about the price of subscribing to the Internet and starting a web site. These are not expensive services.
Elegans'a mail