Av. HAKAN HANLI AB Uluslararası Hukuk Uzmanı TÜGİAD ve ELEGANS MAGAZİN Brüksel Temsilcisi International Law Specialist/Brussels Representative for TÜGİAD and ELEGANS Magazine AB'NE TAM ENTEGRASYON SÜRECİ: "İLERLEME VE KATILIM" 8 Kasım 2000 tarihinde, AB Komisyonu tarafından hazırlanan Avrupa Genişleme Strateji ve İlerleme Raporu ile Türkiye için tavsiye niteliğindeki Katılım Ortaklığı Belgesi AB Bakanlar Konseyi'ne önerildi ve uluslararası kamuoyuna sunuldu. Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi, bundan önce diğer aday ülkeler için olduğu gibi, Türkiye'nin AB üyeliği süreci konusunda da genel hedefleri ve öncelikleri sıralamaktadır. AB'ne aday diğer ülkeler gibi tam üyelik müzakerelerini başlatabilmemiz açısından ön koşul olan siyasi kıstaslar (Kopenhag Kriterleri) konusunda Katılım Ortaklığı Belgesi, Evrensel İnsan Hakları İlkeleri'ni ve AB'nin ortak demokratik standartlarını tanımlamaktadır. Bu öneri : Helsinki AB Zirvesi'nde Türkiye'nin adaylığını tanıyan siyasi kararları hukuki bir zemine oturtmak ve çerçeve çizmektedir. o Adaylık sürecinin isleyişine yönelik AB içi genel kuralları saptamaktadır. İçerik olarak diğer aday ülkeler için onaylanmış olan metinlerle benzerlik arzetmektedir. AB Yönetmeliği önerisi uyarınca: 1) Katılım Ortaklığı Belgesi için yasal temel: Bu belge, diğer aday ülkeler gibi, Türkiye için de Kopenhag kıstaslarına uyum konusunda öncelikleri içermektedir. AB BakanlarKonseyi Belgeyi nitelikli (ağırlıklı) çoğunluk yönetimi ile Nice Zirvesi'nde oylayacaktır. 2) AB'nin Türkiye'ye sagladığı mali yardımların eşgüdümüne yönelik yasal çerçeve: Bumali yardımlar diğer aday ülkeler gibi, Türkiye'nin de Katılım Ortaklığı Belgesi'nde belirlenen öncelikleri yerine getirmesini destekleyecek nitelikte olacaktır. Açıkça görüldüğü gibi, Türkiye'nin tam üye olabilmesi ve süreci kısaltması için, Kopenhag Kriterleri ve Birlik standartlarına süratle uyum sağlaması talep edilmektedir. AB'nin bu konudaki yaklaşımı Türkiye'nin bugünkü üniter devlet yapısı, anayasal düzeni ve yurttaşlık kavramı sınırları içinde kalmaktadır. Reform taleplerinin odak noktasını ise; yasal düzenimizdeki bireysel özgürlüklerin ve kültürel kimliklerin ifadesini yasaklayıcı mevcut yasal düzenlemeler oluşturuyor. AB bu resmi belgede, kendi içindeki anlayış ve uygulama farklılıklarını da dikkate alarak; tesbitlerinde asgari müşterekler temelinde bir yaklaşım sunmuştur. Katılım Ortaklığı ile AB kapılarının Türkiye'ye açık olup olmadığı sorusu artık tartışma konusu olmaktan çıkmış olup, adaylık sürecinin işleyişinin ön planda olduğu yepyeni bir dönem başlamıştır. Bu yeni dönemde her iki tarafa da önemli sorumluluklar ve yükümlülükler düşmektedir. Her şeyden önce AB'ye karşı olan politikamızda bazı taleplerimizi sistematikleştirmek, planlamak ve sonuç bekleme hakkına sahip olacağız. Bunların başında, AB'nin Avrupa'nın geleceği söyleminde Türkiye'ye istisnasız aday ülke olarak yer vermesi ve uluslararası kamuoyu nezdinde Türkiye'nin Katılım Ortaklığı'nın arkasında durması gerekmekle birlikte, kendi Milli Programını öncelik verdiği alanlarda hazırlayıp, bir program dahilinde (kısa ve orta vadeli öncelikler halinde) en kısa süre içerisinde AB'ne sunacaktır. Diğer önemli bir yöntemsel beklentimiz ise, adaylık sürecinde AB'nin Türkiye'ye karşı politikalarında yapıcı ve çözüme yönelik olması ve AB kamuoyunun Türkiye hakkında yanlış bilgilendirici girişimlere karşı tavır alması ve dikkatli olması gerekmektedir. AB İstatistik Enstitüsü (EUROSTAT) raporlarına göre her 100 Avrupalı'dan, 70'i Türkiye'nin tam üyeliği konusunda ön yargılı ve olumsuz. Buradaki sorumluluk ve çözüm hem AB hem de Türkiye'nin ortak sorumluluğunda olup, doğru bilgilendirme kanalları devreye konulmalıdır. Mali işbirliği konusunda, AB taahhütlerini istisnasız yerine getirmeli ve 2000 için öngörülen 177 milyon EURO tutarının üzerinde, Katılım Ortaklığı'nın hedeflerine uygun bir seviyeye çıkarmalıdır. Mali işbirliği fonlarının tamamı AB'ye uyum sürecine yönelik ve toplumun değişik kesimlerini ilgilendiren projelere ayrılmalı ve yarısını doğrudan Hazine'ye aktarma uygulamasını önümüzdeki yıllarda tekrarlamayıp, dikkatli olunmalıdır. Türkiye açısından ise, Katılım Ortaklığı'nın başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için önemli unsurları şöyle sıralayabiliriz : Topluma karşı açıklık-saydamlık ve doğruluk-hesap verebilirlik, Partiler-üstü uzlaşma ve siyasi kararlılık, hızlı ve etkin icraat, Sivil toplum katılımı, katılımcı demokrasi, Devlet-vatandaş ilişkilerinde kişiye önem verilmesi, Sivil Toplum Örgütlerinin güçlenmesi, Avrupalı muadil kuruluşlar (örneğin TOBB-EUROCHAMBERS, TÜSiAD-UNICE, TÜGiAD-YES FOR EUROPE, DiSK-ETUC, TESK-UEAPME vb. gibi) ile ilişkilerin geliştirilmesi ve etkin oldukları alanlarda siyasi karar ve yasamanın hazırlık aşamalarına dahil olunması fevkalede önemlidir. AB Helsinki Zirvesi sonrası Türkiye'nin AB'ye tam üyeliği sürecinde, Türk Özel Sektörü'ne çok önemli ve öncülük görevi düşmektedir . Demokratik reformlar, ekonomik, hukuki, sosyal ve politik reformlar özel sektörü doğrudan etkileyeceğinden, ancak özel sektörün destek ve katkısı ile başarıya ulaşılıp, refah ve istikrara katkı sağlanabilir. Helsinki Kararları ve hukuki uzantısı olan Katılım Ortaklığı angajmanı ile birlikte Türkiye daha dikkatli olmalıdir. Türkiye, belirlediği hedefleri doğrultusunda ilerleyemeyen ülke durumuna düşmemeye özen göstermelidir. Bu nedenlerle 2001 yıllında Türkiye'nin siyasi, ekonomik ve hukuki reformları gerçekleştirmekteki başarısı; yalnızca AB ile ilişkileri değil, uluslararası platformda (global düzende) ki yerini, gücünü ve saygınlığını belirleyecek nitelikte olması vesilesiyle önem arz etmektedir. Türkiye İçin Avrupa Birliği Katılım Ortaklığı Belgesi 2000 İlkeler 21 & 22 Haziran 1993 tarihli AB Kopenhag Zirvesi'nde belirlenen Kopenhag Kriterleri'ne uyum sağlamak. 1. Politik Kriter: "AB'ne aday her ülke; demokrasiyi garantileyen, hukukun üstünlüğünü, insan hakları ve azınlıkların korunmasını sağlayan kurumların istikrarını gerçekleştirmelidir". 2. Ekonomik Kriter: "Aday ülke ; o işlemekte olan bir pazar ekonomisine sahip ve Avrupa Birliği'nin rekabet baskısı ile pazar güçleriyle mücadele edebilecek konumda olmalıdır". 3. Genel Kriter : " Aday ülke; siyasi, ekonomik ve mali birlik amaçları dahil, üyeliğin yükümlülüklerini yerine getirebilecek konumda olmalıdır". AB Komisyonu ayrıca, üyelik için; demokrasi, insan hakları ve temel hürriyetler ile hukukun üstünlüğüne saygının elzem koşullar haline geldiğini, bunun AB Amsterdam Anlaşması'na da dercedildiğini belirterek, tam üyelik müzakerelerinin açılması için Kopenhag Kriterleri'ni gerekli, fakat yeterli görmediğini vurgulamaktadır. Bu vesileyle, AB Komisyonu tüm aday ülkelerin gelişme göstermesi gerektiğini belirtmektedir. A. Kısa Vadeli Öncelikler (2001) I. Siyasi Ölçütler Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10. maddesi doğrultusunda, ifade özgürlüğü hakkı için yasal ve anayasal güvenceleri güçlendirmek. Bu bağlamda şiddet içermeyen görüşlerini açıklamaktan hapis cezası verilen kişilerin durumuna işaret etmek. Dernek kurma özgürlüğü ve barışçıl toplantı hakkı ve sivil toplumun gelişmesini cesaretlendirmek için yasal ve anayasal güvenceleri güçlendirmek. İşkence uygulamalarına karşı mücadeleyi pekiştirmek için yasal hükümleri güçlendirmek ve bu yönde gereken bütün tedbirleri almak ve Avrupa İşkenceyi Önleme Sözleşmesi'ne uyumu sağlamak. Mahkeme öncesi gözaltı ile ilgili yasal uygulamaları (prosedürleri), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümleri ve İşkenceyi Önleme Komitesi tavsiyeleri doğrultusunda daha fazla uyumlulaştırmak. Her türlü insan hakları ihlaline karşı hukuki islah olanaklarınını güçlendirilmesi Diğer ülkeler ve uluslararası örgütlerle işbirliği içinde kanun uygulayıcı yetkililerin insanhakları konusunda yoğun olarak eğitimi. Yargının - Devlet Güvenlik Mahkemeleri de dahil olmak üzere - işleyiş ve etkinliğini uluslararası standartlara uygun olarak iyileştirmek. Özellikle, hakim ve savcıların, Avrupa Birliği mevzuatı - insan hakları alanı dahil olmak üzere - eğitimlerini güçlendirmek. Ölüm cezası ile ilgili fiili moratoryumun devam etmesi. Türk vatandaşlarının kendi anadillerinde televizyon ve radyo yayını yapmalarını yasaklayan her türlü yasal hükmün kaldırılması. Bütün vatandaşların ekonomik, sosyal ve kültürel olanaklarını artırıcı bir bakış açısıyla,bölgesel dengesizliklerin azaltılmasına yönelik ve özellikle Güneydoğu'daki durumun iyileştirilmesi için kapsamlı bir yaklaşım geliştirmek. Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'nin Kıbrıs probleminin başarılı bir çözüme kavuşması için, politik diyalog kanalları ile güçlü destek verilmesi. II. Ekonomik Ölçütler Özellikle kamu harcamalarının denetim altına alınmasına ilişkin olarak IMF ve Dünya Bankası ile üzerinde mutabık kalınan hali hazırdaki enflasyonla mücadele ve yapısal reform programının uygulanmasının sağlanması. Saydamlığın ve izlemenin güvenceye alınması amacına yönelik olarak mali sektör reformunun uygulanmasına süratle başlanması. AB Usulleri ve Katılım Öncesi Ekonomik Programın (KEP) sunulması ile uyumlu olmaküzere, yıllık mali durum bildirimini içeren bir katılım öncesi mali izleme yöntemi hazırlanması. Ülkenin kapsamlı bir ekonomik program yoluyla AB'ye katılıma hazırlanması amaçlamaktadır. Tarımsal reformların sürdürülmesi. Sosyal unsur dikkate alınarak devlet işletmelerinin özelleştirilmesine devam edilmesi. III. İç Pazar Fikri ve sınai mulkiyet haklari : Fikri haklar mevzuatı uyumuna devam edilmesi ve korsanlıkla mücadelenin güçlendirilmesi. Malların serbest dolaşımı: Avrupa standartları, belgelendirme ve uygunluk değerlendirmesi ve markalama konularında uyumun hızlandırılması; mevcut piyasa izleme ve değerlendirme yapılarının teçhizat ve eğitim ile desteklenerek güçlendirilmeye başlanması; Yeni ve Küresel Yaklaşım ilkelerinin iç hukuka aktarılmasını sağlayacak belirli sektörlere (gıda, ilaç, kozmetik, tekstil) ve çerçeve mevzuata ilişkin çalışmaların hızlandırılması ve uygun idari yapılar oluşturulması; ticaret önündeki teknik engellerin kaldırılması. Rekabet: Saydamlık ve devlet yardımının düzenli takibinin sağlanmasına temel teşkil etmek için devlet yardımının kontrolü konusundaki sorumluluğu belirtecek mevzuatın kabulü. Kamu alımları: Özellikle alım sisteminin daha saydam ve hesap verebilir hale getirilerek Topluluk müktesebatı ile uyuma başlanması. IV. Vergilendirme Özellikle oranlar, işlem muafiyeti kapsamı, vergilendirme kapsamı ve vergi yapısı olmak üzere tüketim vergileri ve KDV konularında uyuma başlanması; yeni vergi önlemlerininKurumlar Vergisi İşleyiş Prensipleri ile uyumlu olmasının güvenceye alınması ve ayrımcıönlemlerin elenmesi. Ulusal mevzuatın AB müktesabatı ile uyumuna başlanması. V. Tarım İşleyen bir tapu kayıt sisteminin, hayvan tanımlama sistemlerinin ve bitki geçiş izin sistemlerinin geliştirilmesi ve tarımsal piyasaların izlenmesi, yapısal ve kırsal gelişime yönelik önlemlerin uygulanması amacıyla idari yapıların iyileştirilmesi. Hayvan ve bitki hastalıkları ile mücadele mevzuatı uyumu öncelikli olmak üzere, hayvan ve bitki sağlığı konusundaki Topluluk mevzuatı için uygun bir uyum stratejisi oluşturulması ve özellikle laboratuvar testlerine, kontrol düzenlemelerine ve kuruluşlarına mahsusuygulama kapasitesinin artırılması. VI. Balıkçılık Balıkçılık kaynaklarının kullanımı, piyasa ve yapısal gelişmelerin bir kaynak yönetimi politikası ile izlenmesi, denetim ve kontrol önlemleri ve balıkçılık filosu sicilinin iyileştirilmesi için idari yapıların oluşturulması. VII. Taşımacılık Taşımacılık alanındaki AB müktesabatının iç hukuka yansıtılması için bir program kabul edilmesi. Denizcilik güvenlik standartlarına ilişkin mevzuatın uyumuna başlanması ve güvenlik standartlarının uygulanması. Sınıflandırma kuruluşlarının izlenmesi ve Türk bandıra sicilinin performansının artırılması konularında deniz taşımacılığı için bir eylem planının kabul edilmesi. Denizcilik idaresinin, özellikle devlet bandıra denetiminin, güçlendirilmeye başlanması. VIII. İstatistikler Özellikle nüfus ve sosyal istatistikler, bölgesel istatistikler, iş istatistikleri, dış ticaret ve tarım istatistikleri olmak üzere istatistiklerin daha fazla geliştirilmesi için bir strateji benimsenmesi. Ticari kayıtların AB standartları ile aynı düzeye getirilmesi. IX. İstihdam ve Sosyal Konular AB müktesabatı ile uyum için bir strateji ve ayrıntılı bir program benimsenmesi. Çocuk işgücü sorunu ile mücadele için yapılan çabaların daha güçlendirilmesi. Diğerlerinin yanı sıra, sendikal haklara saygı duyulması ve sendikal eylemler üzerindeki kısıtlayıcı hükümlerin kaldırılarak etken ve özerk sosyal diyalog için gerekli koşulların güvenceye alınması. AB müktesabatının geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik sosyal ortakların kapasite oluşturma çalışmalarının desteklenmesi. X. Enerji Enerji sektöründeki AB müktesabatının kabulü için bir programın uygulamaya konması. Elektrik ve gaz sektörleri için bağımsız bir düzenleyici kurum oluşturulması: bu kurumun görevlerini etkin bir biçimde yapmasını sağlayacak yetki ve araçların verilmesi. Başta elektrik ve gaz yönergeleri ile piyasaların açılması olmak üzere, iç enerji piyasasının kuruluşuna yönelik hazırlıkların yapılması. XI. Telekomünikasyon Ruhsatlandırma, karşılıklı bağlantı ve evrensel hizmet alanlarında AB müktesabatı ile uyumun sağlanması; serbestleştirme ihtiyaçlarının daha da irdelenmesi; Bağımsız düzenleyici kurumun kapasite oluşturmasının güçlendirilmesi, bir başka deyişle mevzuatı uygulama yeteneğinin güçlendirilmesi. XII. Bölgesel politika ve yapısal araçların eşgüdümü Topluluk kurallarına uygun bir NUTs sınıflandırmasının hazırlanması. Etkili bir bölgesel politikanın geliştirilmesi için bir strateji benimsenmesi. Türkiye'nin planlama sürecinde projelerin seçiminde bölgesel politika ölçütlerini kullanıma başlaması. XIII. Kültür ve Görsel- İşitsel Sektör Politikası Özellikle Sınırsız Televizyon Yönergesi ile ilgili olmak üzere, görsel-işitsel politika alanındaki mevzuatın uyumuna başlanması. XIV. Çevre Müktesabatın uyumu için ayrıntılı yönerge özelinde bir programın kabulü. Çevresel Etki Değerlendirme yönergesinin yasalaştırılması. Her yıl için gerçekçi kamu ve özel sektör finansman kaynakları ile uyum maliyeti tahminlerine dayanan yatırımların finansmanı konusunda bir plan geliştirilmesi (yönerge özelinde). XV. Adalet ve içişleri Adalet ve içişleri alanında Avrupa Birliği'ndeki mevzuat ve uygulamalar konularında bilgilendirme ve bilinçlendirme programları geliştirilmesi. Organize suçlar, uyuşturucu ticareti ve yolsuzlukla mücadelenin iyileştirilmesi ve kara para aklama ile mücadele için kapasitesinin güçlendirilmesi. XVI. Gümrükler Serbest bölgeler ile ilgili mevzuatın uyumuna devam edilmesi ve yeni Gümrük Kanunuve uygulama hükümlerinin uygulanmasının güvenceye alınması. XVII. İdari ve adli kapasitenin pekiştirilmesi Kamu idaresinin müktesabatı yürürlüğe koyma ve yönetme kapasitesinin, özellikle eğitim yoluyla ve yasadışı göçün, insan ve uyuşturucu ticaretinin önlenmesine yönelik etkinsınır denetiminin geliştirilmesi dahil olmak üzere ilgili bakanlıklar arasında uygun koordinasyon yoluyla iyileştirilmesi. İlgili idari kurumların güçlendirilmesi dahil kamu idaresinin modernizasyonunun hızlandırılması. Mali kontrol işlevlerinin güçlendirilmesi, gümrüklerin verimliliğinin artırılması, vergi idarisinin modernize edilmesi ve kaçakçılıkla mücadele kapasitesinin artırılması; sınırlarda yapılan hayvan ve bitki sağlığı denetimlerinin güçlendirilmesi, gıda denetim idaresinin yeniden yapılandırılması ve kalitesinin iyileştirilmesi, adli sistemin işlerliğinin geliştirilmesi veTopluluk hukuku ve uygulaması konularında yargı mensuplarının eğitiminin daha fazla teşvik edilmesi. Program yönetimi için hukuki, idari ve bütçe çerçevesinin kabulü (denetim el-kitabı ve denetim takibi). B. Orta Vadeli Öncelikler I. Siyasi ölçütler Hiçbir ayırıma tabi tutulmaksızın ve dil, ırk, renk, cinsiyet, politik düşünce, felsefi inançveya dinlerine bakılmaksızın tüm bireylerin bütün insan hakları ve temel özgürlüklerden tam olarak yararlanmalarının güvence altına alınması. Düşünce, vicdan ve din özgürlüklerinden yararlanma koşullarının daha da geliştirilmesi. Türk Anayasasının ve diğer ilgili mevzuatın, bütün Türk vatandaşlarının hak ve özgürlüklerini Avrupa İnsan Haklarının Korunması Sözleşmesi'nde belirtildiği gibi güvence altına alan bir bakış açısıyla, tekrar gözden geçirilmesi ve bu tür yasal reformların uygulanmasının ve Avrupa Birliği Üye Devletlerinin uygulamalarıyla uyumun sağlanması. Ölüm cezasının kaldırılması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6 No.lu Protokolü'nün imzalanması ve onaylanması. Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ve tercihli Protokolü'nün ve Uluslar-arası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi'nin onaylanması. Cezaevlerindeki gözaltı koşullarının Birleşmiş Milletler Hükümlü ve Tutukluların Muamelesinde Gözetilecek Standard Asgari Kurallar ve diğer uluslararası normlara uygun halegelecek şekilde düzeltilmesi. Milli Güvenlik Kurulunun hükümete bir danışma organı niteliğindeki Anayasal rolünün Avrupa Birliği üye ülkelerinin uygulamalarına uyumlulaştırılması. Güneydoğu'da halen devam etmekte olan Olağanüstü Hal'in kaldırılması. Kültürel çeşitliliğin sağlanması ve kökenlerine bakılmaksızın tüm vatandaşların kültürelhaklarının güvence altına alınması. Bu hakların kullanılmasını engelleyen her türlü yasalhüküm - eğitim alanındakiler de dahil olmak üzere - kaldırılmalıdır. II. Ekonomik ölçütler Özelleştirme sürecinin tamamlanması. Tarım ve mali sektör reformlarının tamamlanması. Emeklilik ve sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğinin güvenceye alınması. Genç kuşağa ve dezavantajlı bölgelere özel önem verilerek genel eğitim ve sağlık düzeyinin yükseltilmesinin sağlanması. III. İç pazar Malların serbest dolaşımı : AB müktesebatı ile uyumun tamamlanması; Avrupa standartları ile uyumun tamamlanması; mevcut belgelendirme, piyasa denetimi ve uygunluk denetimi yapılarının güçlendirilmesinin tamamlanması. Şirketler hukuku: AB müktesabatı ile bağdaşmanın tamamlanması. Verilerin korunması: mevzuat uyumu ve uygulamanın tamamlanması. Sermayenin serbest dolaşımı: Özellikle yabancı yatırımcılar için kısıtlamaların kaldırılarak uyumun tamamlanması. Rekabet: bölgesel yardım projeleri dahil olmak üzere devlet yardımlarına ilişkin AB müktesabatı ile uyumun tamamlanması ve tekeller ve özel haklardan yararlanan şirketler ile ilgili mevzuatın uyumu. Kamu ihaleleri: AB müktesabatı ile uyumun tamamlanması; etkin uygulamanın güvenceye alınması. IV. Vergilendirme Ulusal mevzuatın AB müktesabatı ile uyumunun tamamlanması. V. Tarım Tarımsal ve kırsal gelişme politikalarında müktesabat için hazırlıkların tamamlanması. Gıda işleme kuruluşlarının (et, süt işleme tesisleri) AB hijyen ve halk sağlığı standartlarına uyacak şekilde modernizasyonu ve test ve teşhis tesislerinin daha fazla kurulması. VI. Balıkçılık Ortak balıkçılık politikasının yürürlüğe konması ve uygulanmasına ilişkin kapasite geliştirilmesinin tamamlanması. Türkiye'deki balıkçılık ürünlerinin toplam kalite standartları ve güvenliğinin geliştirilmesine devam edilmesi. VII. Taşımacılık Kara taşımacılığı (piyasaya giriş, yol güvenliği, tehlikeli maddeler kuralları ve vergilendirme), demir yolları, hava taşımacılığı (özellikle hava güvenliği ve hava trafiği yönetimi) ve iç su yollarına (tekneler için teknik gerekler) mevzuatlarına ilişkin uyumun tamamlanması. Denizcilik güvenliği başta olmak üzere taşımacılık mevzuatının etkin biçimde yürürlüğekonması ve uygulanmasının sağlanması. Türk Ticaret Filosu'nun (özellikle denizcilik ve kara taşımacılığı) İç Pazarla tam bütünleşmesini sağlayacak teknik normlar için hazırlanması. [Kıbrıs'ın ticaretinde kullanılan gemiler ile Kıbrıs bandıralı gemiler üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması.] VIII. Ekonomik ve Parasal Birlik Merkez Bankası kanununun Avrupa Merkez Bankaları Sistemi'ne (ESCB) katılımı mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi. Merkez Bankasının hükümetten bağımsızlaştırılmasının tamamlanması. IX. İstatistikler Özellikle GSYİH tahmini, uyumlaştırılmış tüketici fiyat endeksleri, kısa vadeli göstergeler, sosyal istatistikler, ticaret sicili ve ödemeler dengesi alanlarında AB ile uyumlu istatistiksel yöntem ve uygulamaların kabulü. Makro ekonomik istatistiklerin istatik alanındaki müktesabat ile daha fazla uyumu. Personelin yeterli eğitiminin sağlanması ve idari kapasitenin geliştirilmesi. X. İstihdam ve sosyal işler Kadınlara karşı ayrımcılığın geride kalan biçimleri ile cinsiyet, ırk veya etnik köken, dinveya inanç, sakatlık, yaş veya cinsi yönelim temelindeki her türlü ayrımcılığın kaldırılması. İş hukuku, kadın ve erkeklere eşit muamele, mesleki sağlık ve güvenlik ve halk sağlığıalanlarındaki AB mevzuatının iç hukuka aktarılması, ilgili idari yapılar ve sosyal güvenliğin eşgüdümü için gerekli olan yapıların güçlendirilmesi. Sosyal politika ve ve istihdam alanındaki AB müktesabatının etkin biçimde yürürlüğe konmasının ve uygulanmasının sağlanması. Ortak istihdam incelemesinin başlatılması da dahil olmak üzere, ileride Avrupa İstihdam Stratejisine katılım perspektifi ile ulusal istihdam stratejisinin hazırlanması ve bu bağlamda, özellikle devam eden ve hızlanan yapısal değişimin etkisi olmak üzere, işgücü piyasası ve sosyal gelişmeleri izleme kapasitesinin geliştirilmesi. Özellikle sosyal güvenlik sisteminin mali açıdan sürdürülebilir hale getirilmesi gözetilerek yeniden yapılanması yoluyla sosyal korumanın daha da geliştirilmesi ve sosyal güvenlik ağının güçlendirilmesi. Enerji kuruluşlarının yeniden yapılandırılması ve muhtelif sektörlere girişin daha da serbestleştirilmesi; idari ve düzenleyici yapıların güçlendirilmesi. Petrol stoklarının izlenmesi ve kontroluyla görevli kuruluşun güçlendirilmesi. Ulusal mevzuatın enerji sektöründeki AB müktesabatına uyumunun tamamlanması. XII. Telekomünikasyon Topluluk mevzuatının iç hukuka yansıtılmasının tamamlanması. Tüm iletişim sektörü için kapsamlı bir politikanın geliştirilmesi. XIII. Bölgeler politikası ve yapısal araçların koordinasyonu Birden çok yılı kapsayan bütçe hazırlama usulleri ve değerlendirmenin izlenmesini sağlayan yapıların kurulması da dahil olmak üzere, ülke içi farklılıklarının azaltılmasına yönelik ulusal bir politikanın geliştirilmesi. XIV. Kültür ve görsel-işitsel iletişim politikası Görsel-işitsel iletişim mevzuatının uyumunun tamamlanması ve bağımsız televizyon/radyo düzenleyici kurum kapasitelerinin güçlendirilmesi. XV. Çevre Kurumsal, idari ve izleme kapasitesinin çevrenin korunmasını güvence altına alacak şekilde güçlendirilirken, özellikle çerçeve mevzuatın ve sektör mevzuatının geliştirilmesi yoluyla AB'nin çevre konusundaki müktesabatının yürürlüğe konması ve uygulanması. Mevzuatın, özellikle çerçeve mevzuat ve yatay mevzuat ile doğa korunması, su kalitesinin korunması ve atık yönetimi konularındaki mevzuatın, özel önem ile uygulanması; biratık yönetimi stratejisinin uygulanması. İzleme ağları ve izin usullerinin yanı sıra veri toplama dahil çevre müfettişlikleri kurulması. Bütün diğer sektörel politikaların tanım ve uygulamasının sürdürelebilir gelişme ilkeleri ile bütünleştirilmesi. Çevresel Etki Değerlendirme yönergesinin yürürlüğe konması ve uygulanması. XVI. Gümrükler Serbest bölgeler, çift kullanımlı mallar ve teknolojiler, uyuşturucu üretiminde kullanılanmaddeler (precursors) sahte ve korsan mallar başta olmak üzere mevzuat uyumunun tamamlanması. XVII. Adalet ve içişleri Topluluk Hukuku ile adalet ve içişleri alanlarında AB müktesabatı uygulamaları konularında eğitim programları geliştirilmesi. Özellikle polisin hesap verme sorumluluğunun güvenceye alınmasına yönelik olarak adalet ve içişleri kurumlarının daha da geliştirilmesi ve güçlendirilmesi. Schengen Bilgi Sistemi ve Europol'a tam olarak katılımın mümkün olması için veri koruma alanındaki AB müktesabatının kabulü; Vize mevzuatı ve uygulamasının AB mevzuatına uygun hale getirilmesine başlanması. Yasadışı göçün önlenmesine yönelik olarak, göç konusundaki AB müktesabatının ve eylemlerinin (kabul, yeniden kabul, sınır dışı etme) kabul edilmesi ve uygulanması. Sınır yönetiminin güçlendirilmeye devam edilmesi ve Schengen Sözleşmesinin tam olarak uygulanması için hazırlık yapılması. İltica konusundaki 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesine konulan coğrafi çekincenin kaldırılması ve mülteciler için konaklama tesisleri ve sosyal destek mekanizmaları geliştirilmesi. Yolsuzluk, uyuşturucuyla mücadele, organize suçlar, kara para aklanması ve ceza hukuku ve medeni hukuk alanlarında adli işbirliği konularında AB müktesabatının kabulü veuygulanması; bu alanlardaki uluslararası işbirliğinin daha da yoğunlaştırılması. XVIII. İdari ve adli kapasitenin güçlendirilmesi AB politikalarının verimli yönetiminin sağlanması için, sınır yönetiminin güçlendirilmesive Schengen Sözleşmesi'nin tam olarak uygulanmasına hazırlık dahil olmak üzere kamu idaresinin modernizasyonuna yönelik reformun tamamlanması. İç ve bağımsız mali kontrol için yasal çerçevenin tamamlanması; iç denetim/kontrol işlevlerinin uyumu için hükümet içinde merkezi bir kuruluşun kurulmasının tamamlanması; harcama merkezlerinde iç denetim/kontrol ünitelerinin kuruluşunun tamamlanması; ulusaliç hesap kontrolörleri/denetçileri için merkezi ve yerel düzeyde ve öncel (ex-ante) mali denetim düzeyinde "işlevsel bağımsızlığın" sonuçlandırılması; AB fonlarının kontrolu içinbir denetim el kitabı hazırlanması ve hesap denetimi takibi geliştirilmesi. Bölgesel reformunun tamamlanarak bölge ve belediye yönetimi kavramlarının geliştirilmesi HAKAN HANLI: "THE PROCEDURE FOR FULL INTEGRATION TO THE EU : "PROGRESS AND PARTICIPATION" On November 8, 2000, Europe's Enlargement Strategy Report and Turkey's Participation Partnership document prepared by the EU Commission were proposed to the EU Council of Ministers (recommendation status), and were presented to the international public opinion. Turkey's Participation Partnership document lists general targets and priorities in the EU membership procedure. According to the EU Regulations: 1. The legal basis for the Participation Partnership: This document contains priorities ofadaptation to the Copenhagen criteria. Qualitative major