MUHARREM YILMAZ TÜGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Chairman of the Board of TUGIAD Dünyada 11 Eylül’de başlayan ve Afganistan operasyonu ile hız kazanan yeni bir süreç yaşanmaktadır. Belki de dünya düzeninde yepyeni bir dönemin eşiğinde olduğumuz bugünlerde değişim sürecinin neler getireceğini çok net görmek imkanına sahip değiliz. Ancak, özellikle uluslararası etki doğuran olayların çok boyutluluğunu göz önüne alarak analizler yapılması, geleceğe ilişkin projeksiyonlar üretebilmek açısından büyük önem taşımaktadır. Yaşanılan terör eylemi, kısaca güçsüzün güçlüyü tehdit edebilme gücünü tanımlayan asimetrik tehdidin ulaşabileceği aşamayı göstermesi açısından önem taşımaktadır. Klasik anlamda terör tanımlarının aşıldığı ve terör diye tanımladığımız eylemlerin yeni bir savaş biçimi, hatta yeni yüzyılın savaş yöntemi olduğunu düşünürsek, bundan sonra savaşların terör eylemi diye tanımlanan saldırılarla sürdürülme olasılığının yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Bir başka açıdan sorunu irdelersek, uluslararası alanda zengin-yoksul kutuplaşması hem toplumsal hem de ülke düzeyinde artmaktadır. Kuzey Atlantik kapsamı dışında yer alan ülkelerin kendi aleyhlerine olan mevcut sistemi değiştirme olanakları olmadığı gibi, aynı zamanda güç ve rekabet mücadelelerinin de hedefi konumundadırlar. Bu durum ister istemez uluslararası düşmanlıkları körüklemektedir. Bu temelde ortaya çıkan siyasal hareketlerin ulusal sınırları aşacak şekilde faaliyet içinde bulunmaları söz konusu olabilmektedir. Bu eğilimi güçlendirecek şekilde iletişim ve ulaşım teknolojisindeki gelişmeleri de dikkate alırsak sorunun bir ülkeyi ya da bir örgütü, grubu cezalandırılmasıyla çözümlenemeyeceği söyleyebiliriz. Bunların yanısıra nükleer, biyolojik ve kimyasal silahları elde etme ya da üretme teknolojisinin yaygınlaşması terör eylemlerinin kapsamını ve tehdit düzeyini artırmaktadır. Sorunun bir uygarlıklar çatışması olarak sonuçlanacağını ifade etmek de doğru değildir. Uygarlıklar kesin sınırlarla birbirinden ayrılmadığı gibi, kendi içlerinde de homojen bir yapıya sahip değildir. Örneğin, İslam dünyasına bakıldığında Pasifik’ten Afrika’ya farklı anlayışları görmek mümkündür. Hıristiyan dünyası ve Budizm gibi diğer dinsel değerlerle tanımlanan uygarlıklarda da homojenliği görmek zordur. Uluslararası ilişkilerin reel çıkarlar üzerinden sürdürüldüğünü, dinsel, ideolojik gibi değerlerin bir faaliyetin meşruluk aracı olarak kullanıldığını göz ardı etmemek gerekir. Bugün, Afganistan’da başlayan operasyonların diğer ülkelere de zamanla yayılması, özellikle nokta operasyonlarının ağırlık kazanması söz konusu olabilir. Teröre karşı küresel ittifak söylemi öne çıkmış bulunmakla birlikte, henüz altı tam anlamıyla doldurulamamıştır. Türkiye bu alandaki deneyim ve birikimlerini yansıtabilecek uluslararası mekanizmaların kurulmasında etkin rol oynamalıdır. Bu noktada, çağdaşlaşma ve demokratikleşmede eksikleri olsa bile Türkiye, 11 Eylül sonrası yeniden kurulacak dünya dengeleri içinde önemli bir model olarak ortaya çıkabilir. Çünkü, Türkiye’nin önümüzdeki dönemde stratejik önemi, büyük ölçüde bugüne kadar algılandığı gibi coğrafyasından değil, benimsediği model ve değerler sisteminden kaynaklanacaktır. Ancak, Türk modelinin dünyaca tartışmasız kabul edilmesi, Türkiye’nin demokrasi, insan hakları ve şeffaflık alanındaki eksiklerini tamamlayarak, çağdaş, demokratik bir hukuk devleti ve serbest piyasa ekonomisini tüm kurum ve kurallarıyla hayata geçirerek, güçlü bir ekonomiye kavuşmasına bağlıdır. Bu yol, AB üyeliğine giden yolla paraleldir. Ayrıca, AB’ye üyelik süreci, Türkiye’ye ekonomik ve sosyal sorunlarını çözmek ve iç barışı sağlamak için en uygun ortam ve motivasyonu sunmaktadır. Böyle bir Türkiye, laik – demokratik- cumhuriyet modelinin temsilcisi olarak, hem Batı, hem de Doğu’da çok özel bir konum kazanacak ve bölgesinden başlayarak dünya barış, istikrar ve refahına daha büyük katkılarda bulunabilecektir. IBu bağlamda, dünyanın olduğu kadar AB’nin de Türkiye’yi böyle bir misyonun adayı olarak görmesi ve böyle bir stratejik perspektiften hareketle, Türkiye ile tam üyelik müzakereleri başlatarak bu tarihi misyonunun gerçekleşmesine süratle katkıda bulunması gerektiğini vurgulamak istiyorum. The world is going through a new process that started on September 11th and was accelerated by the operation in Afghanistan. Being at the threshold of a new period of rearranging the world these days, we cannot yet perceive exactly what this process of change will entail. In order to make projections into the future, however, it is very important to perform analyses, while keeping in mind the multi-dimensional nature of internationally-effective events. The recent terrorist action has demonstrated the heights that asymmetrical threats i.e the power of the weak to threaten the strong can reach. Considering that the classical definition of terror has long been replaced by “a new way of fighting wars” or even this millennium’s new method of waging wars, it is highly possible that future wars will be maintained through attacks called terrorist actions. Looking at the question from another viewpoint, the international polarisation between the rich and the poor has been increasing at both social and national levels. Countries situated outside the North Atlantic scope do not have the possibility to change this system that works against them, as at the same time, they find themselves the target for power fights and competitive strife. This situation unavoidably fosters international hostilities. Political movements that stem from this situation may cross national frontiers. Also taking into consideration that advancing communication and transportation technologies favour this tendency, we can say that punishing one country or an organisation or a group cannot solve this issue. Besides, the spreading of the technology of obtaining or developing nuclear, biological and chemical weapons increases the scope and the threatening level of terrorist actions. It would be wrong to predict that this issue will result in a battle among civilisations. Civilisations are not separated by definite lines, nor are they homogenous on the inside. When you look at the Islamic world, for example, you see different concepts ranging from the Pacific to Africa. It is also difficult to detect homogenity in other civilisations defined by religious values like Buddhism or the Christian world. It must be kept in mind that international relations are based on real interests and that values like religion and ideology are employed as tools to establish legitimacy. It is possible that today’s operations in Afghanistan spread to other countries in time and that especially spot operations gain weight. Although global alliance against terrorism is being seriously discussed, it still needs to be solidified. Turkey must play an effective role in the establishment of international mechanisms that could reflect its experience and accumulation in this field. At this point, in spite of its incomplete modernisation and democratisation, Turkey can emerge as an important model for the world balances to be re-established following September the 11th. For Turkey’s strategic importance in this coming period will stem from the model and the system of values it adopts, rather than from its geographical situation as it largely did till now. However, the unquestioning acceptance of the Turkish model by the world depends on the strong economy that it will achieve by filling the holes in the areas of democracy, human rights and transparency and by breathing life into a modern and democratic state of law and a free market economy complete with rules and institutions. This path is parallel to the road that leads to membership in the EU. Furthermore, the EU membership process provides the most suitable medium and motivation to solve Turkey’s social and economic problems and to ensure internal peace. Turkey as the role model of a secular and a democratic republic shall gain a very special position in East and West both and will be able to contribute more to regional and world peace, stability and prosperity. In this context and since the EU as well as the world view Turkey as the candidate of such a mission and taking this strategic perspective as the starting point, I wish to stress the necessity to contribute fast to the realisation of this historical mission by starting membership negotiations with Turkey. spot: The new round must equally address the needs and priorities of developing countries