ALİ ÖZHAMURKAR ALFA OTO FİLO KİRALAMA Yönetim Kurulu Başkanı ŞİRKETLERİN OTOMOBİL GEREKSİNİMLERİNE ÇAĞDAŞ ÇÖZÜM İş dünyası devamlı gelişim ve dolayısı ile değişim içindedir. Günümüzde değişim olgusu, değişmeyen tek gerçektir. Bu bağlamda, acımasız koşullar değişime direnenlerin veya hızına ayak uyduramayanların ayakta kalabilmelerini imkansız hale getirmektedir. Değişim, mevcut olan durumumuzun iletişim ve irtibat halinde olduğumuz çevre koşullarının ihtiyaçları karşısında artık çaresiz ve kayıtsız kalması durumunda bizi yeniden yapılandıracak ve o ihtiyaçları giderebilecek düzeyde bireysel ya da organizasyonel anlamda yeni fikirler üretebilme ve bunu uygulama sürecidir. Böyle bir sürecin başlangıç aşamasında Financial Leasing'le (1985) tanışan iş dünyamız, bugün Uzun Dönem Otomobil Kiralama ile de ilgilenmeye başlamıştır. Sahip olma dürtüsünün oldukça etkin olduğu geleneksel yapımız içinde oluşmuş olan ulusal şirketler de 'Operational Vehicle LeasingÓ uygulamasını test etmekte ve aldıkları olumlu sonuçlardan olağanüstü etkilenmektedirler. Tarihçiler, Leasing'in dünyada ilk olarak Sümerler tarafından M.Ö. 2000'li yıllarda tarım araçları kiralamasında uygulandığını saptamışlardır. Daha sonra Roma dönemlerinde leasing uygulamaları belirginleşirken, Ortaçağ'da arazi ve binalar da kiralamaya konu olmuştur. Modern anlamda leasing, 1930 yılında Amerika'da yaşanan büyük ekonomik krizden sonra finansman güçlüklerini aşmak amacıyla ortaya çıkmıştır. Kiralayanla kiracının karşılıklı bağlı olduğu bir sözleşme, leasing faaliyetinin temelini oluşturur. Bu tanımlamalar çerçevesinde leasing üç farklı boyutta uygulama sahası bulmaktadır. Finansal Kiralama (Financial Leasing): Hedefi, müşterisine finansal kaynak yaratmaktır. "Sermaye Kiralanması" olarak da adlandırılan finansal leasing'de ekipmanın kullanım hakkı Kiracıya verilirken, sözleşme süresi sonunda ekipman, önceden belirlenen bir bedel karşılığında Kiracıya devredilir. Satış ve Geri Kiralama (Sale and Leaseback): Hedefi, müşterisine finansal kaynak yaratmaktır. Genelde finansman ihtiyacının yoğun olduğu dönemlerde, firmanın sahip bulunduğu ekonomik değeri finansal kiralama yapan bir kuruluşla satması ve aynı ekonomik değeri belirli fiyatlarla kiralamasıdır. Eylemsel Kiralama (Operational Leasing): Hedefi, müşterisine finansal kaynak yaratmak ve aynı zamanda müşterisinin konuyla ilgili eylemine ortak olmaktır. Finansal kaynakta yaratan bu uygulamaya talebi özendiren birincil öncelik, iş yükünün outsource edilmesidir. Uzun Dönem Otomobil Kiralamada, kiracı tarafından, ekipmanın mülkiyetini elde etme amacı yoktur. Sadece kullanım hakkı için yapılan kiralamadır. Sözleşme süresi ekipmanın ekonomik ömründen daha kısadır. Ekipmanlar aynı veya farklı kiracılara birden çok kez kiralanabilir. Koşullar önceden belirlenerek süre sonunu beklemeksizin sözleşmeler sona erdirilebilir. Kiraların toplamı, iskonto edildiği zaman ulaşılan değer, ekipmanın bugünkü satın alma fiyatının altında kalır. Sözleşme süresi sonunda kiracı, kiraladığı ekipmanı iade eder veya kontrat yeniler. Dilerse kullandığı ekipmanı teknolojik açıdan daha yeni bir model ile değiştirebilir. Ekipmanların bakım, onarım, sigorta, vergi gibi giderleri kiraya veren tarafından üstlenilir. Bu yöntemle kiralama yapıldığında, sözleşme süresi sonunda ekipmanların teknolojik eskimesi ile bağlantılı piyasa ederinin, en az sapmayla önceden tahmin edilmesi gerekmektedir. Uzun Dönem Otomobil Kiralama' da, bütün faaliyet yükü kiralayan tarafından yüklenilmiştir. Kiracı, temel kabiliyetlerinin dışında kalan otomobille ilgili faaliyetlerinin tamamını kiralayana devretmiştir. Bu açıdan uygulama çok açık bir 'outsourcing' olayıdır. Böylece birden fazla özerk kişiliğin, farklı konulardaki uzmanlıklarını aynı işte ve uyum içinde kullanmaları ile oluşacak sinerji, daha ucuz ve kaliteli üretimi mümkün kılar. Bu durum, kiralayanın kurumsal yapı içinde otomobil konusunda üst seviyede uzmanlaşmış olmasını gerektirmektedir. Kiracı, finansal kaynaklarını ihtisas sahibi olduğu kendi iş kolunda kullanırken; -Sabit maliyetleri kısmayı, -En üst kalitede hizmet almayı, -Yönetimine zaman kazandırmak ve iş yükünü azaltmayı, -Asıl iştigal konularını daha verimli hale getirmeyi, hedeflemektedir. Büyük şirketler araç gereksinimlerini karşılamak için, çoğunlukla kendi fonlarını temin edebilme gücüne sahiptirler. Buna rağmen filo yönetim hizmetlerinden de yararlanabilmek için Uzun Dönem Otomobil Kiralama'yı tercih etmektedirler. Zaten kiralayanın hedef müşterisi, bu yöntemi sadece kaynaklarını serbest olarak kullanma imkanı sağladığı için seçenler değildir. Eylemsel destek dolayısıyla, işlerinin otomobille ilgili kısmını outsource etmek isteyen şirketler Uzun Dönem Otomobil Kiralama hizmeti veren kuruluşların hedef müşteri kitlesini oluşturmaktadır. Ülkemizde Uzun Dönem Otomobil Kiralama talebinin ivme kazandığı açıkça görülmektedir. Yedi yaşı dolana kadar (yaşıyla oranlı yükselen bir sapmayla) kullanılmış otomobil fiyatını tahmin edebilmenin mümkün oluşu söz konusu ivmeyi desteklemektedir. Ayrıca, kullanıcıların filo yönetim hizmetlerini de kiralamanın içinde olmasını istemesinden ötürü Uzun Dönem Otomobil Kiralama daha çekici olmaktadır. 2000 yılında Uzun Dönem Otomobil Kiralama pazarının büyüklüğü on bin rakamı civarında öngörülürken, bugün bu rakamın 35 - 40 bin olduğu tahmin edilmektedir. Biz, 2000 Ğ 2004 gelişim trendine bakarak, 2010 yılı sonunda 200 binin üzerine çıkmış Uzun Dönem Otomobil Kiralama filosunun olacağını düşünmekteyiz. Bu varsayım kamunun otomobil ihtiyacını kiralama yöntemiyle karşılamaya başlamasını öngörmeden yapılan saptamadır. Süreç içerisinde kamu ihtiyaçlarının da Uzun Dönem Otomobil Kiralama yoluyla karşılanmaya başlayabileceği gözden uzak tutulmamalıdır. Bu durumda pazarın çok daha büyümesi kaçınılmazdır. Pazarımız bu hızla büyüdüğünde uluslararası aktörlerin de oyuna dahil olması beklenmektedir. Alt yapısı olmadan arz sunan çok sayıda firma bu dönemde, asgari 10.000 araç filo yönetim gücüne sahip olamazsa, ölçek ekonomisinin gereği doğal seleksiyonla devre dışı kalacaklardır. Söz konusu olumsuzlukların yanı sıra, artık ülkemizde de Uzun Dönem Otomobil Kiralama işini, küresel bilgi birikimlerinden yararlanarak ve en ileri IT programlarını kullanarak yapan ciddi kuruluşlar oluşmuştur. Bu konuda en başarılı gelişimi ALFA Oto Filo Kiralama şirketi göstermiştir. Dünyada en büyük 'otomobil filosu kiralama ve yönetimiÓ şemsiyesi olan GFS (Global Fleet Services), Türkiye'de stratejik işbirliği için ALFA' yı seçmiştir. ALFA Oto Filo Kiralamanın müşterilerine sağladığı avantajlar sırası ile; 1.Araç ihtiyaçları en ekonomik fiyatlarla ve en uygun koşullarla karşılanmaktadır. 2.Araçların tüm bakım, onarım, yedek parça ve servis hizmetleri yüklenilmiştir. 3.Türkiye'nin neresinde olursa olsun, hasar gören aracın yerine geçici bir araç sağlanmakta ve bu hizmet için ek bir ücret alınmamaktadır. Sağlanan bu avantajla, firmalar işlerini aksatmamanın güvencesi ile rahat hareket edebilmektedirler. 4.Türkiye'nin dört bir yanına yayılmış anlaşmalı yetkili servisler ile tüm acil durumlar için verdiği kesintisiz hizmet güvencesi şirketlere sunulan önemli desteklerden biridir. 5.Şirketlerin kullandığı aracı teminat altına alan kasko sigortasının yanı sıra, ekstra teminatlı ferdi kaza ve mali sorumluluk sigortasını da yaparak, yurdun her bölgesinde güvenli seyahat etme avantajı sağlanmaktadır. 6.Sağladığı bu büyük avantajlarla firmalar; yeni araç alımı, eski araç satışı, bakım, onarım, sigorta ve vergi gibi prosedürlerle uğraşmaz, zamandan tasarruf sağlar, ihtiyaçlarını en uygun fiyata karşılar. 7.Operational Leasing ile firmaların, Mali Tabloları ve Rasyoları daha sağlıklı hale gelir. Çünkü şirket pasiflerinde görülebilecek hiç bir mali yükümlülük olmamaktadır. 8.Kiralayan olarak düzenlenen kira faturaları ve yakıt giderleri firmalar tarafından doğrudan gider kaydedilerek, KDV'si de ödenecek KDV'den mahsup edilmektedir. 9.Araç üreticisi firmalardan sağlanan özel filo indirimleri kira ücretlerinin daha ekonomik olmasını sağlamaktadır. 10.Kiralama süresi sonunda, eski araçları her marka ve model yepyeni O km. araçlar ile değiştirme imkanını sunar. Özetle ALFA, müşterilerinin araç ihtiyaçlarını kaynak sorunu olmaktan çıkarmakta, gereksiz işlemlerle uğraşarak zaman kaybetmelerini önlemekte, emek ve sermayelerini kendi faaliyet alanlarında kullanabilmelerinin ortamını hazırlamaktadır. Sonuç: Bu yöntemle otomobil kiralama hizmeti sunmak, oldukça ciddi uzmanlık istemesine karşın, yeterli alt yapıya ve bilgi birikimine sahip kiralayan şirket adedi Türkiye' de oldukça azdır. Uzmanlaşma gayretleri henüz başlangıç aşamasındadır. Özel yazılımlar ve istatistik birikimleri, uzmanlaşmayı destekleyecektir. Tek ürün (sınırsız km otomobil kullanımı) olarak sunulan hizmet zamanla çeşitlenecektir. Uzun Dönem Otomobil Kiralama yeterince geliştiğinde daha esnek, daha yaratıcı ve daha müşteriye özgü ürünler oluşturulacaktır. Mümkün olan en uzman ve en organize stratejik ortağın seçilmesi, işletmeler tarafından dış kaynaklardan yararlanmada dikkat edilecek çok önemli bir konudur. Dışarıdan sağlanacak faaliyete ilişkin olarak, bu alandaki en iyi hizmet sunanın belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu açıdan Uzun Dönem Otomobil Kiralama'da doğal gelişiminin sağlıklı olabilmesi için, kiracıların kiralayanları fiyat rekabetlerinden daha fazla 'hizmet kalitesinde rekabet'e zorlamaları gerekmektedir.