HAYATİ KAYA TÜGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Chairman of the Board of TUGIAD 11 Eylül'le birlikte başlayan süreçte yeni dünya düzeni oluşurken, Türkiye değişimleri iyi yorumlayamadığı için Ortadoğu üzerinde oluşturulan politikalarda seyirci kalıyor. Jeopolitik konumu itibariyle yeni oluşumların merkezinde yer alması gereken Türkiye, ne yazık ki elindeki bu inisiyatifi doğru şekilde kullanamıyor. Irak üzerine olan tartışmalar özellikle askeri boyut üzerine yoğunlaşırken ekonomik boyut ve Irak'ın yeniden yapılandırılması göz ardı ediliyor. Oysa ki askeri başarılar, ekonomik ve siyasal yapılarla desteklenmediği sürece bir anlam ifade etmez ve sonuca da götürmez. Günümüz dünyasında esas olan ekonomik kazanımlardır. Bu kazanımlar olmadığı sürece, askeri güç "büyük güçlerin jandarması" niteliğini taşımaktan daha öteye gidemez. Bölgede yaşanan gelişmeleri iktisadi ve siyasi boyutuyla tartışmıyoruz. Örneğin Irak'ta geçici hükümet kurulduktan sonra haberimizin olması ve Türk kamuoyunun bunu pek fazla tartışmaması gibi. Halbuki komşu ülkedeki her siyasal adım, bizi olduğu kadar diğer bölge ülkelerini de doğrudan ilgilendiriyor. ‚ünkü Irak'ta oluşturulacak siyasal rejimin niteliği, bölgesel dengeleri olduğu kadar bir çok bölge ülkesinin siyasal rejimini derinden etkileyecektir. Öngörülerimizde ve projeksiyonlarımızda görmemiz gereken aslında bu noktadır. Bir başka boyuttan bakarsak, Irak'ta yeniden yapılanma sürecinin hangi aşamalardan geçeceğini, Irak'ın normalleşmesinin ne zaman gerçekleşeceğini bugünden görüp bu sürece dahil olmanın yollarını bulmalıyız. Örneğin Irak'ta tam anlamıyla petrol üretimi kaç yılda gerçekleşebilir? Rafineriler kaç yılda çalışır duruma gelebilir? Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattının istikrarlı bir biçimde çalışması nasıl sağlanabilir? Irak'taki petrol, kimya gibi stratejik sektörlerin envanteri nedir? Bunlarla ilgili hazırlık derecemiz nedir? Irak'ın gıda ihtiyacı ile ilgili tarım politikamız ne? Bu konular üzerine kafa yormamız ve planlama yapmamız gerekiyor. Hatta şimdiden sınır aşan sular konusunda Irak'taki geleceği öngörüp, hazırlıklar yapmalıyız. Irak'ın yeniden inşası söz konusu. Bu inşa süresince Türk müteahhitlik firmaları nasıl bir iş portföyüne sahip olabilirler? Bütün bu konuların ön çalışmalarını yapılıp, adımlarının atılması gerekiyor. Fransa, ABD'nin politikalarına sadece barışçıl nedenlerle mi karşı çıkıyor? Bu karşı çıkışı biraz daha derinlemesine incelediğimiz zaman, Fransa'nın, Saddam HÜSEYİN döneminde imzaladığı petrol üretim imtiyaz anlaşmalarını yeniden geçerli kılmak için ABD ile pazarlık yaptığını, gıda karşılığı petrol programı kapsamında Fransız bankalarında bulunan milyarlarca doları ABD emrine vermek istemediğini ve bunun pazarlığını yaptığını gözlemliyoruz. Türkiye neyin pazarlığını yapıyor? Görünürde Türkiye'nin elinde hiçbir şey yok. Oysa ki Türkiye, 500 yıl bu coğrafyayı başarıyla yönetmiş bir devletin bugünkü temsilcisi. Bölgeyi ve alışkanlıklarını çok iyi bilen Türkiye, bu birikimini kullanamıyor. Yeni bir süreçle karşı karşıyayız. Türk askerinin Irak'ta İstikrar Gücü'nde görev alması gündemde fakat askerimizi Irak'a göndermekle sorun çözülmeyecektir. Askeri gücümüzle Irak'ın yeniden yapılandırılmasında etkin olamayacağımız ortadadır. Bu yeni süreci iyi yönetip, Irak'ta ekonomik, siyasal ve toplumsal altyapı oluşturmayı ve ulusal çıkarlarımız doğrultusunda yönlendirmeyi başarabiliriz. AKP hükümetinin önündeki en büyük sorumluluk bu konunun başarılabilmesidir. Zaafa düşme lüksümüz yok çünkü sorun sadece Irak değil, Ortadoğu'da yeni oluşan dengelerde Türkiye'nin belirleyici konumda olmasının sağlanmasıdır. Bir başka konuya daha değinmekte yarar görüyorum. Son zamanlarda Irak üzerinden Türkiye-ABD ilişkileri çok tartışılıyor hatta abartılı bir şekilde anti Amerikanizm ön plana çıkıyor. Duygusal davranmamamız, soğukkanlı değerlendirmeler yapmamız gerekmektedir. Her ülke kendi ulusal çıkarını maksimum kılmak için politikalar üretir, Amerika'da öyle. Türkiye'nin bu gerçekten hareketle ABD ile işbirliği alanlarını yaratması gerekir. ABD'ye kızarak bir yere varılamaz. Irak'ta ABD'nin batağa saplanacağı düşüncesiyle hareket etmek Türkiye'yi sığlığa hapsedecektir. Amerika'ya karşı çıkıp çatışmamız durumunda Irak üzerinde müttefikimiz kim olacaktır? Bu sorunun yanıtı verilemiyor. Herhangi bir alternatif yaratmadan duygusal saptamalarla hareket edilmesi, ileride onarılmaz hatalara yol açabilir. Aynı zamanda çözümsüzlüklere de. Türkiye bölgesindeki gelişme ve dönüşümleri önceden gören, inisiyatif kullanan bir ülke olarak görüş sergilemeli, duruş sahibi olmalıdır. Zaman kaybeden, ne istediğini tam olarak belirtmeyen ve sürekli olarak dış politikasında kayıplarla karşılaşan bir ülke konumundan çıkmak zorundayız. TÜGİAD olarak bugün yöneticilere sesleniyoruz. "Türkiye'nin gücünün altında bir duruş sergilemeyin." While a new world order has been taking shape in the process that began with September 11, Turkey remains on standstill concerning Middle East policies, since she could not construe the ongoing changes well. Turkey, which has to lie in the centre of new formations with respect to its geopolitical location, can unfortunately not exercise this initiative properly. The discussions on Iraq mainly focus on the military dimension and disregard the economic dimension and the restucturing of Iraq. However, unless military successes are buttressed by economic and political structures, they will be of no avail and bring no result. In today's world, what is of utmost importance is economic gain. Unless such gain is achieved, military power is doomed to stay a "gendarme of great powers". We fail to discuss the developments in the region in terms of their economic and political dimensions. For instance we have come to know the interim government in Iraq only after it was formed and the Turkish public did not discuss the issue a great deal. Yet, each political step taken in a neighbouring country directly concerns us and other countries in the region. For, the kind of political regime in Iraq will deeply influence not only regional balances but also the political regime of many a countries in the region. This is the point we should consider in our anticipations and projections. Looking from another perspective, we should be able to envisage today the stages that the restructuring process in Iraq will follow and how long the normalisation of Iraq will take, and we should find ways to become a part and parcel of this process. In how many years, for instance, can Iraq start producing oil in the real sense of the word? How long will it take for the refineries to launch their operations? How can a stable functioning of the Kirkuk- Yumurtalik oil pipelines be ensured? What is the inventory of strategic business sectors like oil and chemistry in Iraq? To what extent are we prepared for these? What is our agricultural policy regarding the need for food in Iraq? We should contemplate on and make plans concerning these issues. We should even foresee the future of cross-border waters in Iraq and make preparations for it. There is also the question of the re-construction of Iraq. What kind of a business portfolio can Turkish construction companies have in this construction process? Preliminary activities for all these issues should be completed and necessary steps taken. Does France oppose America's policies only for reasons of peace? When we closely look into their opposition, we see that France is negotiating with the U.S.A. in order to re-activate oil production concessions she undersigned during Saddam HUSEIN's stint. We also see that France does not want to offer the billions of dollars deposited in French banks within the scope of the food in return for oil program, at U.S.A's disposal and that she is negotiating for these. What is Turkey negotiating for? Ostensibly, Turkey has nothing in her hands. However, Turkey stands as the representative of a state which successfully ruled this geography for 500 years. Nevertheless, despite her extensive familiarity with the region and its customs, Turkey cannot make use of her vast accumulation of knowledge. A new process lies ahead of us. The participation of the Turkish armed forces in the Stability Force in Iraq is on the agenda but the problem will not be resolved by dispatching our soldiers to Iraq. It is evident that we cannot be active in the restructuring of Iraq with our military power. By a proper management of the new process, we can succeed in establishing economic, political and social infrastructure in Iraq and direct the course of the process to suit our national interests. The greatest responsibility that lies before the AKP (Justice and Development Party) government is bringing this idea to fruition. We do not have the luxury of falling prey to our frailties, because the problem does not only pertain to Iraq; Turkey should also assume a decisive place in the newly forming balances in the Middle East. I would also like to highlight another issue. Recently, discussions have been underway regarding the Turkey- USA relations on Iraq. There is even an exaggerated anti- Americanism in Turkey. We should not act sentimentally and we should make sound evaluations. Every country formulates policies to maximise her national interests, and so does America. Relying on this fact, Turkey has to create cooperation opportunities with the USA. Getting angry with America will not bring any good. Reposing in the assumption that the USA will founder in Iraq will condemn Turkey to stultification. If we are to oppose America and contradict with them, who will be our ally concerning Iraq? This question remains unanswered. Taking action based on sentimental inferences without creating any alternatives may cause irreparable damage in the future. And at the same time, deadlocks. Turkey should display an opinion and adopt her stance as a country who foresees the developments and transformations in her region and exercises initiative. We should cease to be a country, who is losing time, who does not specify what she wants and who continuously suffers losses in her foreign policy. As TUGİAD, we are extending a call to our leaders: "Adopt a stance commensurate with Turkey's power".