| MAVİ YOL | Dr. Can Fuat GÜRLESEL |
| Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Başkanı |
|
Küresel kriz sonrası yeni dönem |
br> Çok TaraflıYapının Kurulması
İdeolojik karşıtlıklardan (iki kutuplu dünya) ve karşıtlıksızlıklardan (tek kutuplu dünya) ülkeler arası çok taraflı (siyasi, askeri, ekonomik) ilişkiler temelli dünya düzenine geçiş,
br>Küresel ve bölgesel ölçekte siyasi, askeri ve ekonomik olarak yeni güçlerin (ülkelerin) ve yeni merkezlerin (bölgelerin) ortaya çıkması,
br>Tarihsel Güç Ve Jeopolitik Zemin Kayması
Kuzey- batının (gelişmiş ülkeler) 16. Yüzyıldan bu yana sahip olduğu tarih yapma tekelini kaybetmesi ve diğer medeniyetler (doğu-güney) ile paylaşmaya başlaması,
br>Kuzey-batıdan (gelişmiş ülkeler) doğu-güneye (gelişen ülkeler) ekonomik faaliyetlerin ağırlığın ve “gücün” kayması,
br>Küresel dengenin sağlandığı jeopolitik zeminin Avrupa merkezli Atlantik bölgesinden Orta Asya merkezli Avrasya’ya kayması,
br>Doğal Kaynakların Paylaşımı
Çok taraflı yapının doğal kaynakların korunması, yenilenmesi ve daha az tüketilmesi ile kurulması (daha önceki dengelerkaynaklar daha çok tüketilerek kuruluyordu),
br>Doğu güneyin kuzey batıya göre hızla artan kaynak ihtiyacı (artan doğu-güney içi bağımlılık ve rekabet),
br>Ekonomide Yeni Dönem
Kuzey-batının üretim,tüketim ve tasarruf yaratma kapasitesinin sınırlanması,doğu güneyin üretim tüketim ve tasarruf yaratma kapasitesinin genişlemesi,
br>Kuzey-batının teknoloji, inovasyon, hizmetler, endüstriyel makineler, insan kaynağı odaklanması, doğu-güneyin sanayi üretimi, ucuz iş gücü, enerji hammadde ve finansal fazla odaklanması,
br>Ekonomide Washington konsensusu kurallarında esneme ve bozulma ile melez kurallar dönemi; küreselleşme hızında yavaşlama,
br>Deregülasyondan kurallı piyasalara geçiş,serbest ticaret yerine korumacılık,özel sektör odaklıdan devlet yönlendirmeli sanayileşme(Çin odaklı), piyasa ekonomisinden (serbest kurlar ve faizler) kontrollüfiyatlara geçiş tehditleri,
br>İç talebe (ABD) ve ihracata (Çin) aşırı bağımlıekonomik büyümeden dengeli (içtalep-ihracat dengesi) büyümeye geçiş,
br>Uluslararası Kurallar Ve Yönetimde Yeni Yapı Arayışı; Otoritelerin Paylaşımı
Çok taraflı yeni yapının ihtiyaçlarına cevap verecek yeni bir uluslar arası siyasi-hukuki-ekonomik yönetişim yapısının kurulması ihtiyacı,
br>Çok taraflı yeni yapının temelaktör tarafları arasında güven inşa edecekküresel ölçekli kurumlara ihtiyaç,
br>G-20 çok taraflı yeni yapının kurulmasında (karşılıklı güven tesisi ve yönetişimyapısının kurulması) temel işlevi görecek kurum,
br>Kuzey batının kurum ve kuralları soğuk savaş sonrası dönemin politikaları ve küresel kriz ile itibar ve güven kaybetti (Washington konsensusu; demokrasi, hukukun üstünlüğü, piyasa ekonomisi). Doğu güneyin kurum ve kuralları ise (devletçi, otokratik, inanç temelli özellikleri de içeriyor) kuzey batınınkilerden farklı. Bu nedenle yeni yapının kurulmasında anlayış farkları olacak,
Yaratılan değerin (mal ve hizmet üretimi) ve servetlerin ölçülmesindeistikrarlı bir ölçü araç arayışı (dolar yerine yeni para birimi).
Yeni dönemin koşulları genel birmutabakat metni ile (İkinci dünya savaşı sonrası Yalta Anlaşması, Soğuk savaşınsona ermesi ardından Washington Konsensusu)hüküm altına alınmayacak, çok taraflı ilişkiler içindetedricen hayata geçecektir.Yukarıda genel çerçevesi belirtilen yeni döneminalternatifi ise kaos olacaktır ki o da şimdiye kadar hiç yaşanmamış ve sonucu belirsiz bir dönem olacaktır.