| Ajlan YANAŞAN |
|
LOJİSTİK ÖZEL DOSYASI |
Ekonomik durgunluk paralelinde sektör eski yıllara nazaran daha yavaş bir büyüme eğilimine girmiştir
Benim de kurucuları arasında yer aldığım KARİD 1998 yılında resmi olarak faaliyetine başlamıştır. Kuruluş amacı sadece Kargo sektörüne hizmet vermek olan KARİD geçen on yıllık zaman sürecinde tüm sektörü kucaklayacak atılımlar gerçekleştirerek öncelikle sektörde yer alan Kurye/Dağıtım ve Lojistik işletmelerini bünyesine dahil etmiştir. Sonrasında ise sektör temsilcisi olarak 2004 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile ünvanında “Türkiye” adını kullanma yetkisi almıştır. Halihazırda Türkiye KARİD’ in 36’sı tüzel kişilik olmak üzere toplam 116 üye sayısı bulunmaktadır.
Lojistik sektörünün bugünkü potansiyelini değerlendirebilir misiniz? Sektörünün rakamsal hacmi, yıllık büyüme hızı ve sektörde istihdam edilen kişi sayısı nedir?
Yapılan inceleme ve araştırmalar gelişmiş ülkelerde GSMH` nın yüzde 12-15`ini lojistik sektörünün oluşturduğunu ortaya koymaktadır.Türkiye`de ise bu oranın yüzde 7-8`lerde olduğunu söyleyebiliriz. Hem dünyada, hem Türkiye`de hızla genişleyen sektörde, dünya lojistik pazarının değeri 5 trilyon dolar civarlarında bulunmaktadır. 2015 yılında 120 milyar doların üzerinde bir değere ulaşması beklenen Türk lojistik sektörü şu anda 52 milyar dolar düzeylerindebir hacme sahiptir. Birçok yaşanılan olumsuz etken nedeniyle sektörün duraklama döneminde olduğunu söyleyebiliriz. Hızla artan enerji fiyatlarının Lojistik sektörü ile birlikte özellikle deniz ve hava kargoculuğunu olumsuz etkilediği de bilinmelidir. Ülkemizde yaşanan ekonomik durgunluk paralelinde sektör eski yıllara nazaran daha yavaş bir büyüme eğilimine girmiştir.
Türkiye’nin lojistik üs olabilmesi için çalışmalar yürütüyorsunuz. Sizce bu konuda yapılması gerekenler neler?
Türkiye, ekonomisine bağlı olarak büyüme hedefleri doğrultusunda Avrupa ile Asya arasında bir köprü olması itibariyle taşımacılık ve lojistik sektörünü yakın zamanda dikkate almaya başlamıştır. ÖzellikleDış ticarete önemli katkısı olacak olan Lojistik merkez ve köyler ile ilgili 2007 yılındaaçılan bir merkez sonrasıhatırı sayılır bir mesafe kat edilmediği söylenebilir.
Sektörün çözüm bekleyen sorunları ve çözüm önerileriniz neler?
Sektörün en büyük sorunları arasında başta kayıt dışı ekonomi, denetimsizlik, mali yükümlülükler ve haksız rekabet gelmektedir. Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği 2004 yılında yasalaştı ama halen tam anlamı ile uygulanmaya başlamadı. Sektörde bir denetimsizlik devam etmektedir.Ulusal işletmelerimiz bir yandan kayıt dışı illegal firmalar ile mücadele etmekte, diğer yandan yapılarını çok uluslu firmalar ile rekabet edecek düzeylere ulaştırmaktadır. AB ülkelerindeki firmalar uzun zamandır sektörü düzenleyen yasalara sahiptir ve piyasalarını olumsuz etkileyen kayıt dışı ekonomileri yoktur. Burada en önemli husus yetki belgesi olmayan ve kayıt dışı faaliyet gösteren firmaların yapılacak denetimler ile kayıt altına alınmasıdır. "Tüketicilerimiz gönderilerinde mutlaka taşıma yaptıracakları firmanın Ulaştırma Bakanlığı`ndan almış olduğu yetki belgesini aramalıdır. Böylece yaptıracağı taşımanın kayıt altında ve gerekli yasal güvenceler ile taşınacağını bilmelidir".
Akaryakıt fiyatlarındaki artışlar, taşımacılık sektöründe bu harcama kaleminin genel maliyet içindeki payının yüzde 40´a kadar çıkmasına yol açmıştır.Akaryakıtın navlun fiyatı içindeki payı ise yüzde 60´lara dayanmıştır. Geçmişte bu oranların yüzde 20-25 arasında olduğunu düşünecek olursak, sektörün kaybının ne denli yüksek olduğu ortaya çıkmaktadır. Firmalarımız maliyetlerini azaltmak adına son yıllarda kullandıkları araç parklarında ciddi değişiklikler yaparak özellikle taşımacılıkta kullanılan araçların taşıma kapasitelerini artırmak amacıyla çekici, yarı römork ve römork kullanmaya başlamışlardır.Fakat yaptığımız bu tür uygulamalar arzu edilen tasarruf hedeflerine ulaşamamaktadır. Taşımacılıkta kullanılan akaryakıt havayolunda kullanıldığı üzere ÖTV’ den muaf tutulmalıdır.
Türkiye geneline mal tedarikinin yapıldığı İstanbul`da ağır vasıtaların TEM ve E-5 devlet karayoluna girme yasağı nedeniyle hizmet sunmada büyük problem yaşanmaktadır. Hızlı ve zamanlı yapılan taşımalarda vasıtalarımız yasaktan muaf tutulmalıdır. Yine bazı illerimizde valilikler, ekonominin can damarını oluşturan bölgelerde yer alan acente ve şubeleri, il dışında belirlenecek bölgelere taşıma gibi bir çaba içindedirler. Böyle bir gelişme özellikle kargo hizmetinde önemli aksamalara neden olacaktır.
Size göre lojistik sektörünün gelişimi için kimlere nasıl görevler düşüyor?
Sektörün gelişimi için atılan en önemli adımAB uyum sürecinde 2004 yılında çıkartılan 4925 sayılı Karayolu Taşıma kanunu ve buna bağlı olan yönetmeliktir. Bu kanun ile öncesinde kendi kurallarını kendisi yaratan sektörün artık bir düzenleyicisi yaratılmıştır. Artık atılacak en önemli adım ilgili kanun ve yönetmelik kurallarını uygulamak olacaktır. Ülkemizde de AB ülkelerinde olduğu üzere sağlıklı bir sektör oluşacak, denetimler yapılacak, kayıt dışı illegal firmalar kayıt altına alınacak ve dolayısıyla haksız rekabet önlenecektir. Sonrasında ise firmalarımız sağlıklı bir sektörde yatırım ve istihdama ağırlık vererek gelişimlerini sürdüreceklerdir.
E-ticaret’in kargo ve lojistik sektörüne katkısı nedir? E-ticaret’in gelişimini ve geleceğini nasıl görüyorsunuz?
AB ülkelerinde yaygın olarak uzun süredir kullanılmakta olan e-ticaret ülkemizde de artan bir ivme ile yaygınlaşmaktadır. Bankalararası Kart Merkezi’nin verilerine göre, e-ticaret 2007`de, önceki yıla göre 2,5 kat artış göstermiştir. İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla, tüketicinin sanal ortamda yaptığı alışverişlerin yanı sıra, işletmeler arasındaki satın almalar da elektronik ortama kaymaktadır.Tüketiciyle ya da işletmeler arasında gerçekleşen, sanal ortamda yapılan alışverişlerin, nihayetinde mutlaka fiziki ortamda gerçekleşenbir nakliye ve teslimatla sonuçlanacağı önemle vurgulanmalıdır.
Lojistik sektörünün ihtiyaç duyduğu eğitimli personel ihtiyacının giderilmesi için neler yapılabilir?
Taşımacılık sektöründe aranılan unsurlar içerisinde öncelikli yer tutan nitelikli eleman sorunu halen sürmektedir. Bazı üniversitelerimiz Lojistik eğitimi vermeye başladılar ama mezunları sektör ihtiyacını karşılayacak düzeylere ulaşmamaktadır. Verilen eğitimin kalitesinin artırılması ile birlikte diğer üniversitelerimizde nitelikli eğitim ihtiyacımızı karşılamaya yönelik eğitim vermeye başlamalıdır. Konuya yönelik işletmelerin eğitim ve sertifikasyon alt yapısı, bu konuda ileridüzeyde eğitim veren şirket, kuruluş ve üniversitelerle iş birliği içinde bulunmalıdır. Tüm sektör çalışanlarının zorunlu ve süregelen tarzda azami düzeyde eğitim almaları, sınavlardan geçirerek sertifika kazanmalarıtemin edilmeli, bu işi bir sistematiğe oturtarak eğitim ve ar-ge çalışmaları yoğunlaştırılmalıdır.
Lojistik sektörünün kısa ve uzun vadeli geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Türkiye bulunduğu stratejik coğrafi konum açısından beklendiği düzeyde olmasa bile her zamankinden daha yüksek ilgi görmektedir. Birçok uluslararası firma 5-10 yıllık stratejik plan önceliklerinde Türkiye’yi yatırım yapılacak en önde gelen ülkeler kategorisine almakta ve bunu her fırsatta ifade etmektedir. Bunu, yaptıkları kapsamlı ve derinlemesine piyasa araştırma faaliyetlerinden de anlamaktayız.
Ayrıca sektörün en büyük sorunları arasında yer alan başta kayıt dışı ekonomi, denetimsizlik, mali yükümlülükler ve haksız rekabet hususlarında devletimizin yapacağı olumlu adımlar kısa vadede sektörde çok olumlu göstergeleri açığa çıkartacak, işletmelerimize yatırım ve istihdam artışı olarak yansıyacaktır.
Dünya ekonomisine kara günler yaşatan finansal kriz sizce Türk ulaştırma sektörünü ne boyutta etkileyecektir? Etki şu an ne boyutta hissediliyor?
Bu soruyu uluslararasıkapıdan kapıya hava kurye sektörü ve ülke içi ex