SELAHATTİN ALPAR
Türkiye'nin Latin Amerika Ülkeleri İle İlişkileri; 2006 Latin Amerika Yılı
Türkiye Dış İşleri Bakanlığı Türkiye’nin Latin Amerika ülkeleri ile ilişkilerini geliştirme isteğini göstermek amacıyla 2006 yılını “Latin Amerika yılı” ilan etti. Bakanlık diğer sivil toplum kuruluşlarıyla ortak çalışarak bir hareket planı oluşturuyor. Bu plan varolan ilişkileri ve ileride ülkeler arası ilişkilerde takip edilmesi gereken yolu gösterecek. Politik İlişkiler Türkiye’nin Latin Amerika ülkeleri ile ilişkisi 19. y.y.’ın ortalarına dayanıyor. Bu tarihte Osmanlı vatandaşları Orta Doğu’dan bu bölgeye göç edip yerleşmişler. Bu kişiler Latin Amerika ülkelerinde halen “Los Turcos” olarak anılıyor. Zaman içerisinde bölge ülkeleri ile ilişkilerimiz karşılıklı ilgiyi dengede tutmayı hedefleyerek sürdürüldü. 1995 yılında Cumhurbaşkanımız Arjantin, Brezilya ve Şili’ye, 1998-1999 yıllarında ise Dış İşleri Bakanımız Arjantin, Brezilya, Şili, Venezüella ve Küba’ya ziyaretler yaptılar. Latin Amerika Hareket Planı Latin Amerika için ilk hareket planı bu ülkeler ile ilişkileri teşvik etmek amacıyla 1998 yılında Dış İşleri Bakanlığı tarafından başlatılmıştır. Bu plan kapsamında ilgili kamusal birimlerin ve özel sektörün temsilcileri ile toplantılar ve tartışmalar düzenlenmiştir. Bu hareket planı 1998 yılından beri koşullardaki değişikliklere göre güncellendi ve düzeltildi. Bu sürede ekonomik ve ticari ilişkilerimiz farkedilir şekilde arttı ve 2005 yılında 2,5 milyar dolara ulaştı. Yine de biz bu miktarı az buluyoruz ve iş adamlarımızı yeni olanaklar bulmaları için cesaretlendiriyoruz. 2003 yılından beri TBMM ve diğer ülkelerin parlamentolarında oluşturulan karşılıklı dostluk grupları gibi çeşitli düzenlemeler yapıldı. Türkiye’ye bölgenin iki önemli kuruluşu, Karayip Devletleri Birliği ve Amerikan Devletleri Organizasyonu tarafından devamlı gözlemci olma hakkı verildi ve bu organizasyonlarla işbirliği taslak anlaşması imzalandı. Politik Konsültasyonlar ve Üst Düzey Ziyaretler 2005 yılında bazı ülkeler ile politik konsültasyonlar gerçekleştirdik ve bu vesile ile ekonomik ve ticari ilişkilerde yeni olanaklar keşfettik ve turizm konusunda kamu ve özel sektör yetkilileri ile temasa geçerek işbirliği teklif ettik. Politik alanda, Ocak 2006’da Dış İşleri Bakanımız Sayın Abdullah Gül ve beraberindeki heyet Brezilya’yı ziyaret ettiler. Bakan GÜL’ün Brezilya yetkilileri ile yaptığı politik görüşmelerin yanı sıra bakanlar, özel sektör temsilcileri ve iş adamları Brezilya’lı meslektaşları ile görüşme fırsatı buldular. Ekonomik İlişkiler 2005 yılında bölgedeki ülkelerle ticaretimizin büyüklüğü 2,5 milyar dolara ulaşmış olsa da son yıllardaki belirgin yükseliş iki ülke arasındaki var olan potansiyeli keşfederek bu miktarı çok daha karlı seviyelere çıkarabileceğimizi gösteriyor. AB Gümrük Birliği Anlaşmasına göre AB’nin üçüncü ülkelere uyguladığı gümrük vergilerini Türkiye’nin de adapte etmesi gerekiyor. Buna göre Türkiye’nin Meksika ve Şili ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalaması gerekmekte. Bölge ülkeleri ile ticaret açısından diğer önemli bir adım da Abdullah GÜL’ün Brezilya ziyareti sırasında açılan Türkiye – Brezilya Ticaret Kurulu. Hava Taşımacılığı ve Türk Hava Yolları Türk Hava Yolları’nın 2006 yılı sonunda gerekli prosedürleri tamamlayarak Sao Paulo ve Buenos Aires’e direk uçuşlarına başlaması bekleniyor. Hiç kuşkusuz hava ve deniz taşımacılığındaki olanakların artması iş çevrelerinin ilişkilerini geliştirir. Kültürel İlişkiler Kültürel İlişkiler ilişkilerimizin en önemli kısmını oluşturuyor. Kültürel paylaşımlar insanlarımızın birbirlerini daha iyi tanımalarını sağlıyor. Türk Filmleri haftası, Türk kültürünü tanıtan sergiler gibi etkinliklerle Latin Amerika ülkelerinde Türkiye’nin promosyonu yapılacak. Ayrıca Türkiye’de bir Latin Amerika festivali ve beraberinde bir ekonomik forum düzenlenecek. 2006 Latin Amerika Yılı ve Sonuç 2006 yılında uygulanmaya başlanıcak Türkiye ve Latin Amerika ülkeleri arasındaki politik, ticari, ekonomik ve kültürel ilişkilerin çerçevesini oluşturan hareket planı bu ülkelerle ilişkilerimizi gelecek yıllarda sürdürmek ve çeşitlendirmek için iyi olanaklar sağlayacak.